- Gaye ve nizam delilinin temel yapısı - Gazali'de gaye ve nizam delili - Gazali'de iyilik ve kötülük fikri - Gazali'nin etkilendiği ve etkilediği filozoflar

Bilim, felsefe ve medeniyet tarihinde ortaçağ Batı için karanlık sayıldığı halde İslâm açısından tam tersi bir durum sözkonusudur. Zira İslâm bu çağda doğmuş; İslâm toplumu da tarihinin en bereketli ürünlerini ve en büyük başarılarını bu çağda ortaya koyarak insanlığa bir medeniyet armağan etmiştir. Elinizdeki kitap bu iddianın bir kanıtı sayılabilir. Bu çalışma, İslâm felsefesinin klasik döneminde (IX.-XIII. yüzyıllar) ortaya çıkan ve farklı felsefe akımlarını temsil eden 13 filozofun eserlerinden seçilen

İbrahim Kalın'ın Molla Sadrâ ve bilgi meselesine yönelik enfes tahlili, bu son derece önemli düşünür ve mesele bakımından gerçekten çığır açıcı nitelikte. Kalın, İşrâkî düşünceyle alakalı açıklamaların anlaşılmasını güçleştiren teknik jargondan mümkün olduğunca kaçınarak, Molla Sadrâ'nın meşgul olduğu bağlamı açık ve anlaşılır bir biçimde ortaya koyuyor. İbrahim Kalın, Molla Sadrâ'yı epistemoloji konusunda ciddi bir şarih ve epistemolojiyi ise İslâm felsefesinde daimi bir araştırma konusu olarak sunuyor ve

Bu çalışma, çağdaş din felsefesinin belli başlı problemleri hakkında daha önce çeşitli dergilerde yayınlanmış makalelerden oluşmaktadır. Din felsefesi disiplininin klasik konuları açısından bir bütünlük oluşturacak şekilde sistematize edilmeye çalışılmış olan bu yazılar günümüz din felsefesinin öne çıkan konularını tartışmaktadır. Din-felsefe ilişkisi, anlam sorunu ve metafizik belirsizlik problemi; dil-kültür ilişkisi, dini sembolizm ve din dilini anlama problemi; Heidegger felsefesinde şiirsel dilin meta

İslâm dünyasında mûsikî ile ilgili söylenmiş pek çok söz, yazılmış pek çok eser var. Bu çalışma, İhvân-ı Safâ'nın mûsikî düşüncesini ele almaktadır. İslâm düşünce dünyasının en önemli ekollerinden biri olan İhvân-ı Safâ'nın Risâleler'i, Hermetik, Pythagorien ve Neo-Platonist düşüncelerin adeta vahy süzgecinden geçirilerek ele alındığı bir ansiklopedi niteliğini taşır ve kendilerinden sonraki düşünürlere de yüklü bir bilgi malzemesi sunar. Bu çalışma, 51 risâleden biri olan "Mûsikî Risâlesi"ni ve İhvân'ın mû

Kur´ân´ın temel tezine paralel biçimde, İslâm düşünürlerinin, bir "Allah tasavvuru" ortaya koyarken ısrarla vurguladıkları ve yerleşmesine gayret gösterdikleri husus "tevhîd" esası, yani Allah´ın her yönüyle "bir"liği, eş ve ortaktan münezzeh oluşudur. Yaşadığı döneme damgasını vurduğu gibi günümüzde de etkileri sürmekte olan, Selef düşüncesinin önde gelen siması İbn Teymiyye de mensubu bulunduğu çizginin Allah´ın zâtı ve sıfatları konusundaki görüşlerinin yılmaz bir savunucusudur. er-Risâletü´t-Tedmüriyye,

Elinizdeki kitap, belki biraz iddialı gelecektir ama İslâm'ın felsefi yorumu denemesidir. Bunun anlamı bize göre şu­dur: Günümüz insanı, bilgiyi felsefi boyutla­rıyla test etmek ister. Velev ki bu bilgi türü, metafizik bilgi alanı olsun. Çağımız bilgi felsefesinin en önemli yaklaşımlarından biri, doğrulama ilkesidir. Bu ilkenin doğasında bir önermenin doğru olup olmadığı, o önermenin içeriğinin olgularla desteklenip desteklenmemesiyle doğru orantılıdır. İşte burada yapılmak istenen şey, doğrulama ilkesini d

Elinizdeki bu kitap, üniversitelerimizin Fen-Edebiyat veya Sosyal ve Beşeri Bilimler fakültelerinin Felsefe bölümü öğrencilerine yönelik kaleme alınmış bir çalışmadır. Bu bölümlerde, son zamanlarda İslâm felsefesine ilgi gittikçe artmaktadır. Günümüzde İslâm felsefesi üzerine yazılan eserler, daha ziyade İlahiyat formasyonuna sahip kitleye yönelik kaleme alınmış eserlerdir. Yani bu eserler, anlaşılabilmesi için ilâhiyat bilgisine ve kavramlarına, İslâm tarihi bilgisine ve aynı zamanda İslâm felsefesinin kav

Çağdaş Arap Düşüncesi (Arabic Thought in Liberal Age), Arap Orta Doğusundaki modernleştirici siyasal ve sosyal düşünce akımıyla ilgili en kapsamlı çalışmadır. Albert Hourani, on dokuzuncu yüzyılda ve yirminci yüzyılın ilk yarısında, Avrupa'nın artan etkisine tepki olarak, siyaset ve toplum ile ilgili düşüncelerin nasıl değiştiğini incelemektedir. Dikkatini Mısır ve Lübnan'daki fikir hareketleri üzerinde yoğunlaştırmıştır. Biri İslâm'ın toplumsal ilkelerini yeniden ifade etmeyi amaçlayan ve diğeri dinin siy

Tabakât, İslâm geleneğinde sahâbe, tâbiîn, fakihler, sûfîler, filozoflar, tabipler, edip, şair ve sanatkârlar ile ayırıcı niteliklere sahip olan kişilerden söz eden bir telif türüdür. Bu gelenek içinde özel olarak filozofları/felsefî ilimlerle meşgul olan isimleri ihtiva eden eserler, sadece bu simaların hayatları ve eserleri hakkında bilgi vermekle kalmamakta, İslam medeniyetindeki felsefe tarihi tasavvurları ve felsefe/bilim algıları ile yazıldıkları dönemin sosyal, ekonomik, siyasî, kültürel, ilmî ve ben

Bir yandan bütüncül ve eleştirel din felsefesi sınırları içinde tartışılacak mevcut ve olası sorunların nasıl işlenmesi gerektiği yönünde bir bilinç oluşturma amacının güdüldüğü, öte yandan, sözü edilen modelin kendi doğal yapısının korunması gerektiği doğrultusunda bir düşünce derinliğine işaret edildiği hususları bu çalışmanın sınırları içinde rahatlıkla görülebilir. Okuyucu, bu eserde dile getirilen düşüncelerden hareketle, eğer din felsefesi anlayışımızın geleceği için köklü bir değişim ve iyileştirme

İslâm düşüncesi, dinî olduğu kadar aynı zamanda insanî, yani aklî bir üretimdir. Bu düşünce sisteminde dikkatlerden kaçırılmaması gereken bir husus da ihyâ, inşâ, ıslâhvetecdîd girişimlerinin altında güçlü bir aklın yattığıdır. Bu akıl, nasslarla beraber yürüyen Müslüman aklıdır. Felsefe-kelâm ilişkisi, karşılıklı tartışmalar ve reddiyeler; yorum ve yorum felsefeleri; İslâm düşüncesinin klasik döneminde hâkim iki çizgi olarak kabul edilen rivayet ve dirayet tarzı ve her iki tarza göre eser yazanlar; bâtınî-

Şifa külliyatı İbn Sînâ'nın kendisinden önceki meşşai felsefe okulunun geleneklerini dikkate alarak yazdığı bir eserdir. Bu nedenle Porfiryus tarafından Aristoteles'in Kategoriler kitabına giriş olarak yazılan ve o­ndan sonra gelenek haline gelen İsagoji yazımını devam ettirmiştir. İsagoji Yunanca'da 'Giriş' anlamına gelir ve Arapça'ya yine aynı anlama gelen 'Medhal' kelimesiyle çevrilmiştir.Porfiryus, Aristoteles'in başta Topika (Cedel) ve Metafizik olmak üzere çeşitli eserlerinde yaptığı açıklamalardan h

Felsefe tarihinin 'Büyük Üstadı' olarak tanınan Ebu Ali İbn Sînâ, Şifâ Külliyâtı'nın ikinci kitabı olan Kategoriler isimli bu eserinde büyük ölçüde Meşşâî geleneği izleyerek Aristoteles'i şerh etmektedir. Bilindiği gibi insan zihninin söz söyleme kapasitelerini sistemli bir bütünlük içinde ortaya koyan Aristoteles, Kategoriler kitabında 'varlık' anlayışının bir gereği olarak, bütün varlıklar için kuşatıcı olan en genel söylenenleri/yüklenenleri incelemektedir. Bir felsefî yöntem olarak şerh geleneği içinde

Yorum Üzerine, el-İbâre, Aristoteles'in mantık külliyatının ikinci kitabı olan Peri Hermenias'a denk düşmektedir. Peri Hermenias Yunanca'da "Yorum Üzerine" anlamına gelir. el-İbâre ismi ise Peri Hermenias'ın Arapçaya lafzî olarak tercümesidir. Kitap, bütün yönleriyle önermeleri incelemektedir. Bu bakımdan önermenin temel unsurları olan isim, kelime (fiil) ve harfin ve hüküm bildiren bir söz olarak haberin tanımları değerlendirilmekte; önermeler arası ilişkiler ve önerme çeşitleri incelenmekte; Aristoteles

Büyük Türk-İslam filozofu İbn Sinâ'nın Oluş ve Bozuluş (el-Kevn ve'l-Fesâd) başlığını taşıyan bu eseri, filozofun eş-Şifâ isimli felsefe ve bilimler ansiklopedisinin doğa bilimleri alanındaki üçüncü kitabıdır. İlk iki kitapta doğa bilimleriyle ilgili problemleri inceleyerek diğer kitaplar için de geçerli olacak şekilde bu bilimlerin ilkelerini belirleyen İbn Sinâ, bu eserinde doğa bilimlerinin bir problemi olarak 'oluş-bozuluş' konusunu incelemektedir. İbn Sinâ konuyu ele alırken tıpkı Aristoteles'in de yap

Büyük Türk-İslam filozofu İbn Sînâ'nın Sema ve Âlem başlığını taşıyan bu eseri, filozofun eş-Şifâ isimli felsefe ve bilimler ansiklopedisinin Doğa Bilimleri alanındaki ikinci kitabıdır. Bu kitabında filozof, dört unsurun (toprak, ateş, hava ve su) dışında beşinci yalın unsura sahip olan semavi cismin hareketini ele almaktadır. Buna göre bu beşinci yalın unsur, yalın olduğundan dolayı, doğal döngüsel harekette bulunmakta ve âlemin merkezi konumundaki yerin üstünde hareket etmektedir. Sema ve Âlem'de İbn Sînâ

Sofistik Deliller, es-Safsata, Aristoteles'in Mantık (Organon) külliyatının altıncı kitabı olan Sophistici Elenchi'ye denk düşmektedir ki anlamı sofistik delillerin çürütülmesidir. İbn Sina ise konu olarak buna karşılık gelen elinizdeki kitabı Safsata olarak adlandırmıştır. Aslen filozofluk taslayan Sofist'lerin ileri sürmüş oldukları delillerden ve onların delillendirme tarzlarından adını alan 'Sofistik Deliller' kitabında İbn Sina, bu delillerin kuruluşunu, lafızda ve anlamda bulunan yanılgı ve yanıltmala

Büyük Türk-İslam filozofu İbn Sina'nın Topikler (Cedel) başlığını taşıyan bu eseri, filozofun eş-Şifa isimli felsefe ve bilimler ansiklopedisinin mantık bilimleri alanındaki altıncı kitabıdır. Mantığın beşinci kitabı olan II. Analitikler'e kadar olan kitaplarda 'mantığın genel ilkeleri', 'mantıksal/zihinsel kategoriler', 'terimler ve önermeler' ve mantıksal kıyas gibi konuları inceleyen İbn Sina, II. Analitikler?de ilkeleri, şartları ve çeşitleriyle 'burhan/kesin bilgi teorisini' işlemektedir. Burhan (II. A

Analitikler, diğer adıyla Kitâbu'l-Burhan, Aristoteles'in Mantık (Organon) külliyatının dördüncü kitabı ve felsefe tarihinin de ilk bilgi kuramı kitabı olan Analytica Posteriora'ya denk düşmektedir. 'Burhan' ise kesin kanıt anlamına gelen 'apodeiksis' kelimesinin Arapça'ya tercümesidir. İbn Sînâ kitapta kesin kanıtın nasıl elde edileceğini, onun ilkelerini ve çeşitlerini, kesin kanıtlara götüren yöntemin ne olduğunu ve doğru çıkarımlara vardıran doğru öncüllerin tümelliğini, zorunluluğunu, nasıl kurulması g