Gilbert Durand'ın özellikle İmgelemin Antropolojik Yapıları adlı kitabındaki katkılarıyla yeni bir uğraş ve bilgi alanı olarak alabildiğine gelişen imgelem çalışmaları insanın, insan düşüncesinin zamana ve uzama göre (ayrıca zaman ve uzam karşısında) değişen karmaşık yapısını ve duygulanımını kavrama, tanımlama ve bir dizi çözüm yolları önerme çabasına bağlıdır. G. Durand'ın gözünde tüm evren bir simgedir. Mantığa dayalı bilgi biçiminin karşısına çıkan böyle bir bilgi türü kaynaklarını felsefeden, antropolo

İnsanın kendi varoluşu hakkında düşünce geliştirmesi, onun anlam arayan, anlam üreten ve anlam atfeden bir varlık olarak, aynı zamanda bir yaşama kültürü inşa etme çabasıdır. Yaşama kültürü, çağlara, toplumlara ve sonuçta bireylere dek uzanan farklılıklarıyla renkli bir dünya sunuyor. Bu renkli dünyada, herkesin yaşam algısı ve yaşam tarzı kendince olabileceği için, felsefenin öznel ve kişiye özel bir alanı üzerinde düşünce geliştirmeye çalıştığımız söylenebilir. “Yaşama” derken bir eylemi, “hayat” derken i

Cenevrede saatçi ustası olan babasının yanından ayrılan; mesleksiz, işsiz, parasız ve hiçbir toplumsal statü ile bağlantısı olmayan Jean-Jacques Rousseau, yeni bir çağın oluşumunun öncesinde, çağımızın birçok sorununu yaşayacak ve bunları düşünüp değerlendirmeye çalışacak olan yeni bir insan tipinin ilk örneğidir. Onun yalnızlığı, 1756 Lizbon Depreminde yayımladığı bildirisiyle olayı hâlâ Tanrısal iradeye bağlayan Papanın yalanını da; Papanın deklerasyonundaki yalanı vurgulayan ama bunu yalnızca jeolojik b

İslam düşünce geleneğinin üzerinde en çok durulan başlıklarından biri de hiç şüphesiz “kader meselesi”dir. Salih Aydın’ın elinizde tuttuğunuz bu çalışması bir yandan oldukça netameli bir konu olan kader, irade, özgürlük meselelerine bir yandan da bütün bunlara cevaplar veren çeşitli ekoller boyunca okuru geniş oylumlu bir düşünsel tartışmaya davet ediyor. Küllî irade-cüzî irade meselesinin “niyet” üzerinden ele alındığı bu çalışma bir yandan felsefi derinliği oldukça yüksek bir tartışma yürütürken bir yanda

Bu kitap Romalı filozof ve devlet adamı Seneca’nın kaleme aldığı üç ‘teselli’den oluşmaktadır. Bunlardan biri Marcia adında Romalı bir kadına, öteki annesi Helvia’ya, son olarak da İmparator Claudius’un azatlı dilekçe yazmanı Polybius’a seslenir. Teselliler, çevrelerinde sevdikleri bir varlığın kaybına üzülen ve tek başına acısının üstesinden gelemeyen insanlara el uzatmanın yazınsal ürünleridir. Stoacı filozoflar, kendilerini bu konuda bir tür özel görevli gibi görüyorlardı. Onlar teselliler ile âdeta vicd

Negri’nin tezleri Spinoza’nın felsefesinde politikanın kurucu rolünü gösterir. İlk yapmamız gereken, bu tezlerin kapsamını değerlendirmek ve Negri’nin Spinoza’da ne bulduğunu, Negri’yi neyin derin ve sahici bir Spinozacı yaptığını anlamaktır. — Gilles DeleuzeNegri’de beni özellikle etkileyen şey, onun, tıpkı üçüncü tür bilgiye özgü sürekli yenilenen bir şimşek gibi, Spinozacılığın özünü ortaya çıkaran çarpıcı sezgileridir. Kuşkusuz bunun nedeni, Negri’nin kuramsal düşüncesinin ve pratiğinin, uzun zamandır g

“Gayet zeki bir hayvan ile hayli sınırlı yeterlilikteki bir adam arasındaki uçurum muhtemelen bir mankafa ile bir dâhi arasındakinden daha büyük değildir. Bu yüzden, (...) onlar arasındaki bir başka bakımdan, eğilim ve duygularının benzerliğinden kaynaklanan ve yine her ikisini birbirine mezceden benzerlik zaman zaman şaşırtıcı şekilde bariz hale gelir ve hayreti mucip olur. Bu mülahaza bütün hayvanlarda iradenin asli ve esasi şey olduğunu açığa kavuşturur; buna mukabil zihin tali ve ilave bir şeydir, aslın

“Psikiyatri ve Düşünce Dünyası Arasında Geçişler, psikiyatri alanında çalışan bir bilimcinin, bir klinisyenin hep bir akvaryumda yaşayamayacağını fark ederek soluklanmak üzere başını akvaryumdan çıkartması sırasında yaşadıklarını bilgiye dökme girişimlerinin bir sonucudur. Bu kitapta yer alan, yazarın uğraştığı bilimsel ve pratik alanın tarihine ve karşı tarihine bakışı, bu bakış sırasında felsefeyi kullanma biçimi, düşünürler arasında seçim yapma ve onların eserleriyle ilgilenme tarzı, okuyucudan önce yaza

Foucault’nun tamamlamaya fırsat bulamayacağı yeni bir araştırma projesini takdim etmek için yazdığı 1977 tarihli bu metin bir yandan Foucault’nun henüz formüle ettiği iktidar kavrayışının sıklıkla gözden kaçan bir yönünü vurgular: İktidar, hükümran iktidar örneğinde dahi, zorunlu olarak tepeden inip bireylere boyun eğdiren bir kuvvet değil, bireylerin farklı şekillerde davet ettiği, önünü açtığı, istediği, yerine göre ittifak kurduğu bir etkileşim olarak işler. Öbür yandan, Foucault’nun bu çalışmasında merc

Özgürlük nedir ve bugün özgürlüğün karşılaştığı başlıca tehditler nelerdir? Bu sorular ve daha fazlası, Svendsen'in çağdaş toplumda özgürlüğün doğasına ilişkin bu kapsamlı incelemesinde tartışılmaktadır. Konuya geniş bir çerçeveden yaklaşan Svendsen, merceğini özgürlüğün günümüzde karşılaştığı sorunlara çeviriyor. Sonuçta özgürlük, ontolojik ve metafizik yönlerinden politik ya da kişisel yönlerine kadar çok boyutlu bir olgudur. Özgürlüğün anlaşılmasında ve uygulanmasında temel zorluk, birbirleriyle çatış

Cehm’in İslâm düşünce tarihinde ortaya çıkan fırkalar üzerinde çok büyük etkisi vardır. Onun fikirleri Mu‘tezile, Eş‘arî, Mâtürîdî ve Ashâbü’l-hadîs çevresinde ciddi tartışmalara sebebiyet vermiştir. Bütün kelâm ekollerini olumlu veya olumsuz yönüyle etkilediği göz önünde bulundurulduğunda, ortaya koyduğu fikirler itibarıyla Cehm b. Safvân veya Cehmiyye’nin ne kadar önemli bir konumu işgal ettiği aşikârdır. Bu öneme istinaden Cehm’in araştırılması ve teolojik düşüncelerinin etkilerinin ortaya konulması gere

Düşünce tarihinin ilk felsefe sözlüklerinden birini, Aristotelese borçluyuz. Aristoteles, MÖ 4. yüzyılda 14 kitaplık meşhur Metafizik adlı eserinin 5. kitabını kullandığı felsefi terimlerin tanımlarına ayırmıştı. Söz konusu kitabın her bir altbölümünü tam 29 felsefi terimin, yani başlangıç, neden, öğe, doğa, zorunluluk, varlık, aynılık ve farklılık, sınır, öncelik ve sonralık, bütün benzeri terimlerin tanımlanmasına ayıran Aristotelesin mesajı, gerçekte çok açıktı. Felsefe yapmak istiyorsanız veya onun yapt

Bağımsız bir felsefe disiplini olarak ancak 20. yüzyılda ortaya çıkan "eğitim felsefesi", köklerini insanın en önemli işi olan eğitim olgusundan almaktadır. Binlerce yıldan beri, "Nasıl bir insan yetiştirmek istiyoruz?" sorusunu sormamış bir topluma, yeryüzünde herhalde hiç rastlanmamıştır. Bu, karşı karşıya kaldığı hemen her problemde eğitimin gerekliliğine gönderme yapan, eğitimi bütün problemlerin çözümü olarak gören günümüz toplumunda daha yoğun bir şekilde sorulan ve yanıtlanmaya çalışılan bir soru olm

Tarihi mahallelerden birinde, küçük müstakil bir evi satın almamla başladı her şey. Tadilat esnasında bodrum katında tılsımlı bir oda keşfettim. Felsefe kitaplarımı yazmaya başladığım gece tuhaf bir gelişme oldu. Bir de baktım ki felsefe tarihinde adları anılan ünlü filozoflar, düşünürler, bilgeler saydam bedenleriyle odamdalar. Önce biraz tuhaf karşılasam da zamanla bu duruma alıştım. Çünkü felsefe kitaplarımı baba filozoflarla birlikte yazmak gerçekten ilginç ve keyifli olacaktı. Fakat işin daha da tuhaf

Tarihi mahallelerden birinde, küçük müstakil bir evi satın almamla başladı her şey. Tadilat esnasında bodrum katında tılsımlı bir oda keşfettim. Felsefe kitaplarımı yazmaya başladığım gece tuhaf bir gelişme oldu. Bir de baktım ki felsefe tarihinde adları anılan ünlü filozoflar, düşünürler, bilgeler saydam bedenleriyle odamdalar. Önce biraz tuhaf karşılasam da zamanla bu duruma alıştım. Çünkü felsefe kitaplarımı baba filozoflarla birlikte yazmak gerçekten ilginç ve keyifli olacaktı. Fakat işin daha da tuhaf

Değerli okur, Elinde tuttuğun bu kitapta sana sarsıcı bir deneyim vaat etmiyorum, kimsenin aklına gelmeyen parlak fikirlerim de yok, yüksek siyasi söylevler de verecek değilim ama bu satırları okuyor olduğunu umut ederek sana uzun zamandır toplumumuzun canını yakan, tedirgin eden bir mevzuya dair, hepimizin hissettiği, ancak çoğu zaman dile getirmediği ortak duygu ve düşüncelerden bir demeti ilginize arz ediyorum. Dayatma ideolojilerle harmanlanan ham hayallere, çoğun kabuslara dair. Kürt Meselesi diye k

Bu kitapta sunulan felsefi okuma, Marx ile Platon, Descartes ve Hegel arasında üretken olabilecek kısa devreler sunmak üzere şekilleniyor: Kapitalist mağarada Platoncu Marx, öznellik düşmanlarına öznelliği savunan Kartezyen Marx, emek temelinde özilişkisel bir olumsuzluk gören Hegelci Marx bir araya geliyor. Günümüzün önemli Marksist düşünürlerinden Žižek, Agon ve Hamza, cesur bir felsefi hamleyle Marx'ı yeni bir özgürleşme siyasetine zemin sunabilecek tarzda yeniden yorumluyorlar. Sonuçta, parçacık fiziğin

Felsefeciler ve akademisyenler, uzun yıllardır Spinoza ve Stoacıların görüşleri arasındaki olağanüstü benzerliklere dair çeşitli yorumlarda bulunmuşlardır. Hatta kimileri oldukça ileri giderek, "Stoacı Spinoza"dan bahsetmiştir. Ancak bugüne kadar hiç kimse bu iki felsefi sistem arasındaki ilişkiyi irdeleyen sistematik bir çalışma ortaya koymamıştır. Jon Miller, Spinoza ve Stoacılar kitabında bu görevi üstlenmekte ve Spinozacılığın ana unsurlarından metafiziğin, epistemolojinin, felsefi psikolojinin ve etiği

Modernite; eğitim, kamu yararı, halka hizmet gibi masum kavramları tek tek bireylerin meziyetleri gibi tanımlayıp meşrulaştırmış ve bu meziyetlerin en yüce yanlarından bir bütünlük oluşturduğunu iddia etmiştir. Bu epistemik meşrulaştırma ve yaratmış olduğu rızalar aracılığıyla belirli bir grup ya da egemen gücün emrine tüm bireyleri ve toplumsal kurumları amade kılmıştır. Aynı zamanda da iç denetim odaklarını bireyin içinden çekip çıkararak dışsallaştırmış ve onu dış denetim odaklarının insafına emanet eder

Gerçekten özgür müyüz? Özgür bir iradeyle mi eyliyoruz? Modern dünya oluşurken özgürlük tecrübesi nasıl bir dönüşüm geçirdi? Salt yapıp etmeden çok daha geniş bir alana ait olan özgürlük gibi karmaşık bir soruna yaklaşmanın muhakkak birçok yolu vardır. Mevcut çalışma, olabildiğince, bu sorunu felsefesinin merkezine yerleştirmiş filozoflara yönelerek, felsefe tarihinde –Platon'dan Sartre'a– ortaya konmuş başat özgürlük tasavvurlarını eleştirel bir diyalogla incelemeye tabi tutuyor. Özgürlük, açıktır ki insan