Küçük bir çocukken Kafkasya’dan kaçırılan ve İstanbul’da zengin konaklara satılarak oradan oraya savrulan; hayatı aşk, hüzün ve ıstırapla yoğrulmuş Dilber’in hikâyesinin konu edildiği roman aynı zamanda sınıflı toplum yapısının çarpıklığını ve yarattığı hiyerarşiyi de yansıtıyor. Günümüz okuyucusunun daha kolay anlayabilmesi için tam metinden sadeleştirilen bu basımda yer alan dipnotlar, okurun yazarın dünyasını kavrayabilmesine yardımcı olurken, dönemi mekânları, olayları ve kis

Samipaşazade Sezai’nin, Kafkasya’da esir tüccarları tarafından kaçırılan ve memleketinden uzaklara, İstanbul’a getirilen küçük Dilber’in genç bir kadın olma sürecinde yaşadığı acıları, konaklarda çektiği zorlukları, aşka dair hayal kırıklıklarını anlattığı Sergüzeşt, aynı zamanda özgürlükçü fikirlerle tanışmaya başlayan Tanzimat aydınının esaret olgusuna yönelttiği bir eleştiri olarak da öne çıkar Romanın 1888 yılında yapılan ilk baskısını 1924 yılında yayımlanan nüshayla k

Küçük Şeyler sıradan insanın başına gelmesi muhtemel sıradan olayları, acıları, ümitleri, hayal kırıklıklarını, yani kimi hayat gerçeklerini ve bu gerçekler karşısında yaşanan duyguları ele alıyor. Ağaçların kesilmesine üzüntü duymamız, kuş sesleriyle neşelenip aşk uğruna acı çekmemiz, bir tebessümle umutlanıp kurduğumuz hayallerin yıkılıvermesi gibi olağan ama okuru derinden etkilemeyi başaran hikâyelerdir bunlar. Türk edebiyatına modern anlamda hikâyenin ilk örneklerini kazandıran Samipaşazade Sezai, Kü

KÜÇÜK ŞEYLER - SAMİPAŞAZÂDE SEZÂİ Samipaşazâde Sezâi, Namık Kemal, Abdülhak Hamit Tarhan gibi yazarlardan etkilenerek Batı edebiyatına yönelmiştir. Fransız edebiyatından esinlenerek yazdığı kısa öykülerle Batılı anlamda ilk gerçekçi eserlerini vermiştir. Hikâye ve romanlarında halkın içinden kahramanları kendi dilleri, çevreleri ve günlük yaşamlarıyla yansıtmıştır. Eser başta Halid Ziya Uşaklıgil olmak üzere Edebiyat-ı Cedide yazarları üzerinde büyük ölçüde etkili olmuştur.

SERGÜZEŞT - SAMİPAŞAZÂDE SEZÂİ Samipaşazâde Sezâi’nin bu eserinin konusu “esaret”tir. Evinden, yurdundan, annesinin sevgi dolu şefkatli kollarından, acımasızca koparılarak esir pazarında satılan ve hayatı âdeta bir zindana dönen, küçük Çerkez kızı Dilber’in acı dolu hayatını konu alır. Türk edebiyatında romantizmden realizme geçiş eseri olarak kabul edilir. Roman; halkı eğitmeyi, köhnemiş kurumları ve düşünceleri değiştirmeyi amaçlayan Tanzimat dönemi düşünce sisteminin kölelik kurumuna yönelttiği toplumsal

Samipaşazade Sezai Küçük Şeyler'i kaleme alarak basit konuların bile iyi anlatıla¬rak önemli bir eser yazılabileceğini ortaya koyar. Yazar, ilk örnek olma özelliği kazanan bu hikâyelerde; kaygı, özlem, hayal kırıklığı, sıkıntı ve aşk acısı içinde yaşayan insanları anlatmıştır. ?Hiç" hikâyesinde bir gencin yaşadığı hayal kırıklığı, ?Arlezyalı" ve ?Pandomima"da aşk acısı sonucu intiharı düşünen insanlar, ?İki Yüz Elli Kuruşa Bir Asır"da ağaç kesiminin, tabiatı seven bir insanın dünyasını nasıl yıktığı hikâye

Esaret, Tanzimat roman ve hikâyesinde en çok işlenen konulardan biridir. Hatta dönem edebiyatının duygusal çerçevesini neredeyse tek başına esaret çizer. Sâmipaşazâde Sezâi de esaret aleyhindeki düşünceleriyle kendinden önce yazılanlardan daha derli toplu ve olgun bir bakış açısı geliştirdiği Sergüzeşt romanında, kendi hayatından getirdiği birtakım gözlemleri de kullanır. Elbette Sâmipaşazâde Sezâi, esareti sadece romantik ve melankolik bir duygunun tezahürü olarak görmez. Annesi Gülarayiş Hanım’ın Kafkasya

Yazınımızda öykü türünü tanıtan ilk yazar olan Sâmipaşazâde Sezâi, hem düzsöz anlatımımızı zenginleştirmiş, hem de romanı ve öyküleriyle anlatı türünde yeni bir anlayışa yönelmiş; böylece Tanzimat yazınını Servet-i Fünûn'a bağlamak gibi, yazın tarihimiz bakımından önemli bir görev görmüş; yazınımızda Coşumculuk'tan (Romantizm) Gerçekçiliğe (Realizm'e) geçişin en önemli kilometre taşlarından biri olmuştur. 1892'de yayımlanan Küçük Şeyler'de, bir "Mukaddime" [Önsöz] ve altı öykü ("Bu Büyük Adam Kimdir?", "Hiç

“Artık kaçacak… Artık firar edecek… Fakat gecenin devlere özgü müthiş kocaman bir şekilde göğe yayılan siyah kanatlarının altı, öyle bir küçük mahlûka sığınak olamaz. Firar edecek… Kendisince bilinmedik bir kuvvetin sevkiyle bir şey arayacak.”Osmanlı’daki ilk demokratik ideallerin esaret altındaki bir cariye üzerinden dile getirildiği Sergüzeşt, bir aşk ve hürriyet romanı. Tanzimat sonrasının özgürlük fikirleriyle büyüyen Samipaşazade Sezai, bu romanla hem siyasal hem de toplumsal yaşama damga vuran istibda

“‘Hanım! En son cevabını isterim. Ya ben ya kediler!’ ‘Kediler!’ Bir kocanın umutsuzluğu, bir kadının kararsız hevesleri, sevginin mutluluk bahçesi üzerine temellerini gül fidanından; tutarsız, aşk artıran rüzgârlara karşı camlarını ışıktan; evin eşyalarını tülden inşa ettiği ve donattığı evlilik sarayının yıkılışı hep bu birkaç kelimeden ibaret olan konuşmada saklıydı. Kediler! Öyle mi? Demek ki otuz üç senelik yekvücut süren bir beraberliğin neticesi, evlilik denen muamma kelimenin bitişi bu ceva

Edebiyatımızda birçok ilke şahit olduğumuz Tanzimat Dönemi'nde esaret ve insan ticareti temalarını işleyen Samipaşazade Sezai'nin biricik romanı Sergüzeşt, romancılık tarihimizde romantizmden realizme geçişimizin ilk örneğidir. Samipaşazade Sezai'nin babasının konağında yakından tanıdığı esir kadınların hayat hikayeleri ve bizzat kendi annesi Gülarayış Hanım'ın da bir Çerkez esire olması, olay örgüsünün altyapısını oluşturmasıyla hikayede otobiyografik unsurlar barındırmaktadır. Yazar bu durumu eserin 1924

"Yazın uzun günlerinde daha fazla çalıştığı halde akşamları evine eskisi gibi bitkin ve takatsiz değil, büyük bir coşku ve neşeyle gelirdi. Yürürken koşar, söylerken güler, önceleri, geldiği zaman bir parça dinlenmek için üzerine düştüğü sandalyelerin hiçbirinde oturamaz, evin içinde sürekli dolaşır dururdu. Yüzünde, parıldamak için zamanın en küçük müsaadesini bekleyen gençliğin canlı rengi görünmeye başladı. Yirmi yaşındayken, insanı aciz bırakma kudreti olan böyle bir tebessümün karşısında hiç bulunmadın

Tanzimat döneminde Kafkasya'dan kaçırılarak Osmanlı topraklarına getirilen ve İstanbul'da satılan Dilber'in hikâyesini anlatıyor Sergüzeşt. Kötü muamele gördüğü ilk evinden kaçsa da, yakalayıp aynı yere getirirler onu. Hayatı boyunca birkaç kez eşya gibi satılan Dilber'in farklı evlerde başına gelenler, tüm yoğun duygusuyla birlikte Samipaşazade Sezai'nin usta kaleminden okura ulaşıyor.

Türk edebiyatının modern anlamda "ilk hikayesi" Kendisinden beklenilen yalnız güldürmek. Bak, kalbinin kırık olduğu bu durumda, gözyaşları içinde boğulduğu şu ümitsiz ve dargın halde herkes kahkahalarla gülüyor. "Pandomima" adlı öyküden Samipaşazade Sezai'nin kısa hikâyelerden oluşan Küçük Şeyler adlı öykü kitabı Türk edebiyatının modern anlamda "ilk hikâyesi" olarak kabul edilir. Küçük Şeyler eserinde yazar, sıradan ve gündelik olayları, acıları, hayal kırıklıklarını ve ümitleri karakterleri üzerinden et

Tanzimat döneminin ikinci kuşak yazarları arasında yer a lan Samipaşazade Sezai, adını edebiyat tarihine yazan Sergüzeşt adlı eserinde; 19 yüzyılda bütün dünyada güncel bir tema haline gelen esaret konusunu işler. Yazarın amacı, esaret kurumunun insanlık dışı yönü üzerinde okuyucuyu düşündürmektir. Olaylara, güçsüz kahramanı Dilber'in gözüyle bakarken bu sayede ezen- ezilen, kuvvetli-zayıf zıtlığını çarpıcı şekilde dile getirir ve toplumun merhamet duygularını harekete geçirmek ister. Edebiyat tarihimizin k

Tanzimat Dönemi'nin en önemli sosyal problemlerinden biri olan ‘esirlik' konusunu ele alan Sergüzeşt, dönemin siyasi baskısına uğrayan ilk eserlerden biridir ki, romana yazdığı ön sözde yazar, ‘ Kapımdaki hafiyelerin ayak seslerini, penceremden beni gözetleyen kaplan bakışlı gözlerini görürdüm; çünkü Sergüzeşt'e esaret aleyhinde başlamış ve ‘Hüriyetine !' diyerek son vermiştim.‘ ifadesini kullanmıştır. Sergüzeşt'te, Kafkasya'dan İstanbul'a getirilerek bir konağa satılan Dilber'in yaşadıkları ve bir paşanın

"O devirde bir fikir ve kalp coşkusu, bireylerden topluma, toplumdan memleketlere, memleketlerden bütün vatana sirayet ederek düşüncelerin, suskun ve durgun cereyanların kaynaklarını ihlal ediyordu. Edebiyatla baş başa kalmak için bütün vatanda huzurlu bir köşe yoktu. Bu hallerin karşısında, ortamın etkisiyle geçirdiğim şiddetli, yakıcı, yıkıcı bir asabi hayat içinde yazı masamın önünde şiir ilhamının fikri ödüllendirip şereflendirmesini beklerken kapımda hafiyelerin ayak seslerini, penceremden beni gözetle

EDEBİYATIMIZDA İLK REALİST ROMAN Edebiyatımızın ilk gerçekçi romanı olan ve Türk Romancılığının gelişmesinde önemi bir rol oynayan Sergüzeşt suçsuz ve talihsiz bir aşkın acıklı öyküsüdür. İnsan ticaretinin ve esirliğin olanca kötülükleri romanda acıklı tablolar halinde sergilenir. Cevdet Kudret Türk Edebiyatında Hikaye ve Roman adlı yapıtında Sergüzeşt için şu yargıları veriyor: "Sergüzeşt´te, Türk Romancılığının Romantizm´den Realizm´e geçmesi açıkça görülmektedir. Fakat eserde henüz her iki akımın özel

Yazar Sergüzeşt adlı romanı hangi şartlarda yazdığını kendi üslûbuyla şöyle açıklıyor: "1890... Otuz üç sene sabah olmak bilmeyen, ufuklarında en küçük bir şafak ışığı bile görünmeyen uzun bir gece. O gece doğan tek tük yıldızlar, ülkelerini terk ederek gurbet illerinin hicranlı ufuklarında sönüyordu. Kalanlar da vatan semalarında bir müddet parladıktan sonra baskı yönetiminin tutuşturduğu volkanlardan yükselen siyah dumanlara gömülüyordu. O devirde bir fikirka rmaşası fertlerden topluma, toplumdan memleke

Küçük Şeyler sıradan insanın başına gelmesi muhtemel sıradan olayları, acıları, ümitleri, hayal kırıklıklarını, yani kimi hayat gerçeklerini ve bu gerçekler karşısında yaşanan duyguları ele alıyor. Ağaçların kesilmesine üzüntü duymamız, kuş sesleriyle neşelenip aşk uğruna acı çekmemiz, bir tebessümle umutlanıp kurduğumuz hayallerin yıkılıvermesi gibi olağan ama okuru derinden etkilemeyi başaran hikâyelerdir bunlar. Türk edebiyatına modern anlamda hikâyenin ilk örneklerini kazandıran Samipaşazade Sezai, Küçü