SERGÜZEŞT - SAMİPAŞAZÂDE SEZÂİ Samipaşazâde Sezâi’nin bu eserinin konusu “esaret”tir. Evinden, yurdundan, annesinin sevgi dolu şefkatli kollarından, acımasızca koparılarak esir pazarında satılan ve hayatı âdeta bir zindana dönen, küçük Çerkez kızı Dilber’in acı dolu hayatını konu alır. Türk edebiyatında romantizmden realizme geçiş eseri olarak kabul edilir. Roman; halkı eğitmeyi, köhnemiş kurumları ve düşünceleri değiştirmeyi amaçlayan Tanzimat dönemi düşünce sisteminin kölelik kurumuna yönelttiği toplumsal bir eleştiridir.