Tanzimat ve Islahat Fermanları ile Osmanlı İmparatorluğu, 19. yüzyıl Avrupa sistemiyle bütünleşme sürecine girdi. İmparatorluk, Avrupa devletler sisteminin bir parçasına dönüşürken, Islahat Fermanı ile liberal Avrupa ailesine katıldığını da ilan etti. O yıllarda Avrupa'da "liberal" en itibarlı sözcüktü. Resmi ideoloji olarak benimsenen liberal politika Osmanlı İmparatorluğu'nun hükümet söylemine Babıâli'nin diplomasi kökenli yöneticileri tarafından dahil edildi. Osmanlı İmparatorluğu'na iltifat etmek isteye

Daha önce 12 Mart dönemi bildirilerini derleyen ve hukukî, toplumsal, tarihsel açılardan değerlendiren M. Zafer Üskül, bu kitapta merceğini Türkiye Cumhuriyeti demokrasisinin filizlenme yıllarına tutuyor ve Demokrat Parti iktidarından 12 Mart'a uzanan dönemin sıkıyönetim bildirilerini masaya yatırıyor. Yine titiz bir arşiv çalışmasıyla bir araya getirilen bu bildiri ve tebliğler, Türkiye'nin yakın tarihinde ordunun siyasetten eğlence hayatına kadar toplumun tüm hücrelerine nasıl nüfuz ve müdahale ettiğini b

Tanzimat ve Islahat Fermanları ile Osmanlı İmparatorluğu, 19. yüzyıl Avrupa sistemiyle bütünleşme sürecine girdi. İmparatorluk, Avrupa devletler sisteminin bir parçasına dönüşürken, Islahat Fermanı ile liberal Avrupa ailesine katıldığını da ilan etti. O yıllarda Avrupa'da "liberal" en itibarlı sözcüktü. Resmi ideoloji olarak benimsenen liberal politika Osmanlı İmparatorluğu'nun hükümet söylemine Babıâli'nin diplomasi kökenli yöneticileri tarafından dahil edildi. Osmanlı İmparatorluğu'na iltifat etmek isteye

Türkiyenin ikinci Dünya Savaşı yıllarındaki dış politikası, en kritik zamanlarda bile, görece küçük bir ülkenin diplomatik başarısı sayesinde dünyanın büyük güçlerine sözünü geçirebildiğinin canlı kanıtıdır. Türkiye o yıllarda çevresini saran yıkım ağının dışında kalmayı başardı; çünkü dış politikayı yönetenler savaşın dışında kalmak düşüncesinin rehberliğinde hareket ettiler. İsmet İnönü, Numan Menemencioğlu, Şükrü Saraçoğlu gibi devlet adamları dış politikada hep gerçekçiliği ön plana aldılar, kararlı bi

İki yüz yıla varan tarihsel bir mücadelenin ardından, modern tıbbın ayrılmaz bir parçası haline gelen ve kuruluşunu 19. yüzyıldan 1940'lara kadarki dönemde gerçekleştiren modern psikiyatri için akıl hastalıkları konusu her zaman önemli olmuştur. Osmanlı'da ve Cumhuriyet döneminde deliliğin nasıl algılandığı konusunu ele alan Deliler ve Doktorları, pek çok soruya yanıt bulmaya çalışıyor. Delilerin hepsi akıl hastanelerine konulamadığına göre, hangi tür deliler kapatıldı, hangileri serbest bırakıldı? İktid

"1915" Türkiye'deki yaygın kullanımıyla "Ermeni Tehciri"ni, daha geniş bir bağlamda "Şark Meselesi"nin sonunu ifade ediyor. Ermeni dünyası için bu tarih "Ermeni Soykırımı" demek. Partizan olmayan uluslararası tarihçilik ve sosyalbilimsel çalışmalar ise son yıllarda konuyu karşılaştırmalı bir yaklaşımla daha soğukkanlı ve nüanslı ele almaya başladı. 1915: Siyaset, Tehcir, Soykırım söz konusu eleştirel birikime kapsamlı ve özgün bir katkı. Tarihsel olgunun bütünselliğini gözeten, bu bütünselliği uzun ve kar

Sınıf-ı münevver telkinle, irşadla kitle-i ekseriyeti kendi maksadına göre iknaa muvaffak olamayınca, başka vasıtalara tevessül eder. Halka tahakküm ve tecebbüre başlar; halkı istibdatta bulundurmağa kalkar. (...) Halkı ne birinci usul ile ne de tahakküm ve istibdat ile kendi hedefimize sürüklemeye muvaffak olamadığımızı görürüyoz. (...) Bunda muvaffak olmak için, münevver sınıfla halkın zihniyet ve hedefi arasında tabii bir intibak olmak lazımdır. Yani sınıf-ı münevverin halka telkin edeceği mefkureler, ha

Toplumsal sınıfların öldüğünün genel kabul gördüğü 1990'lı yıllardan itibaren Türkiye işçi sınıfı tarihi araştırmalarında niceliksel ve niteliksel bir uyanış yaşanıyor. Hatta 2000'li yıllarda bu alanda bir bahar yaşıyoruz, zira neoliberal iktisadi ve siyasal sistem içinde yetişmiş genç kuşak tarihçiler içinden emek tarihiyle ilgilenen çok sayıda genç tarihçi çıktı. Küresel kapitalist sistem kendi karşıtı toplumsal hareketleri yaratırken yeni bir kuşak da ezilenlerin ve sıradan insanın geçmişine daha fazla i

Son yüzyıllarda yaşanan kitlesel katliamlara dair çalışmalar, soykırımın kendine özgü dinamikleri olduğu yönünde ağırlık kazanmış durumda. Birçok soykırım vakası, hızlı bir biçimde kitlesel katliama evrilen zorunlu tehcir ve etnik temizlik programlarıyla başladı. Tarih çalışmalarında yeni yaklaşımları temsil eden ve Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemine odaklanan Soykırım Meselesi, konuyu "soykırım var mı, yok mu" sorusunun, inkâr ve kabul tartışmasının ötesine taşıyor. Kitapta yer alan makaleler, Osmanl

Kıyam ve Kıtâl, Osmanlı ve Türkiye tarihçiliğinin, isyan (kıyam) ile kitlesel katliamların (kıtâl) sarkaç gibi işlediği, mağduriyet ve maduniyet ilişkisinin iç içe girdiği tarihsel sekanslarına odaklanıyor. Osmanlı'nın son dönemini biçimlendiren milliyetçi ideolojiler ile politik şiddet pratikleri arasındaki ilişkiselliğin merkeze alındığı çalışma dört ana patikaya sahip. ?lk patikada 19. ve 20. yüzyılın başında etnik mühendislik ve homojenleştirme projeleri çerçevesinde kitlesel şiddet repertuvarlarının ?m

Balkan Savaşları'ndan cumhuriyetin ilanına kadar Güney Marmara, Osmanlı İmparatorluğu coğrafyasının en karışık bölgelerinden biriydi. Tehcirler, göçler, iskânlar, dağları dolduran çeteler ve asker kaçakları, işgal ve direnişle sürüklenen bu yıllarda bölge, etkileri bugün de görülen hakiki bir türbülans yaşamıştı. Ryan Gingeras'ın "Dertli Sahiller"i, başkentin hinterlandını teşkil eden dört sancağa odaklanıyor: Karesi (Balıkesir), Hüdavendigar (Bursa), Kale-i Sultaniye (Çanakkale), İzmit (Kocaeli). Ermeni v

"1912 haziranında üç, temmuzunda beş Ermeni okulu bitirdik ve mülâzım-ı sânî [teğmen] rütbesiyle Osmanlı ordusunun hizmetine ilk Ermeni subaylar olarak girdik. O yılki mezunlarımız ordulara kurayla dağıtıldılar. Ben şanslıydım, 4. Ordu'yu, Erzincan'ı çektim. 1912 yazında, belime takılı kılıcım, parlayan düğmelerim ve apoletlerimle gururlu ve mutlu, memleketimde idim..." Kalusd Sürmenyan, II. Meşrutiyet döneminde Harbiye'den mezun olup Osmanlı Ordusu'nda muvazzaf subay olarak görev yapan Ermenilerden biriyd

19. ve 20. yüzyılda filizlenen ve gelişen milliyetçi hareketler, belirli bir nüfus topluluğundan "millet" yaratmak adına geleneksel halk şarkılarını "keşfetmeye" ya da "reforme etmeye" giriştiler. Milliyetçi hareketlerin halk müziği reformu Türkiye'de en yoğun bir şekilde, açık bir devlet politikası olarak 1922-52 arasında uygulandı. Genç Cumhuriyet'in "Türk millet" yaratma çabasının en önemli ayaklarından biri olarak halk müziği çalışmaları, siyasetçilerin, aydınların, müzikologların, sanatçıların, Halkevl

1908 Jön Türk Devrimi'yle birlikte özgürlükten eşitliğe, uluslaşmadan laikliğe, gündemdeki tüm temel dönüşümler bir anlamda kadına odaklanmıştı. Geçmişte kadın "aile"nin bir parçasıydı; ayrı bir kimliği yoktu. Oysa Meşrutiyet söylemiyle kadın bireyselleşiyor, bedenini algılıyor, kendine özgü kimlik kazanıyordu. Cihan Harbi, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de kadını daha bir görünür kıldı. Yoksulluk ile özgürlük atbaşı gitti. Mütareke'yle birlikte geçmişin hiyerarşik yapıları kısmen çöktü; özel yaşam alan

Bu çalışma ile kentin tam ortasında, kalabalığın en yoğun olduğu yerde olmasına karşın anlaşılmaz bir yalnızlık içindeki Büyük Valide Han'a disiplinlerarası bir perspektif ve güncel kuramlar ışığında bakılıyor. Büyük Valide Han'ın tarihi dokusu; değişen toplumsal, ekonomik ve siyasi yapılara bağlı olarak bu yapının da dönüşümü, kullanıcıların etnografik profilleri, hanın mekânsal kullanım özellikleri ve öykü, resim, gazete yazıları, anılar ile kültürel belleğimiz içindeki yeri derlenerek inceleniyor. Ayrıca

Londra'da doğan Thomas Thornton genç yaşta ticaretle uğraşmaya başladı; 1793'te İstanbul'daki bir İngiliz fabrikasında çalışmak üzere görevlendirildi. İstanbul'da yaşadığı on dört yıl içinde Küçük Asya'ya ve Ege Adaları'na sık sık seyahat etti. Türkiye'yi yakından tanıyan ve ileri seviyede Türkçe bilen Thornton, Avrupalı diplomatlarla ve Osmanlı tüccarlarla yakın ilişkiler kurdu. Osmanlı'ya ve Türklere büyük bir yakınlık duyan Thornton, eserinde Osmanlı ve Türkler hakkındaki olumsuz bilgileri ve önyargıyı k

Devrimler, yüzlerce yıldır siyaset yapmanın bir biçimidir. İdeolojileri, önderleri, başarı ya da başarısızlıkları, dünyanın her yerinde ulusların tarihini biçimlendirmiştir. Beş önemli örnek olaya odaklanan bu karşılaştırmalı inceleme, 17. yüzyıl İngiliz Devrimlerinden başlayıp Meksika, Rus, Vietnam ve İran devrimleriyle devam ediyor. Dünya Tarihinde Devrimler bu devrimlerin kökenlerinin, gelişmelerinin ve sonuçlarının izini sürerek, küresel bağlamda bir devrimci gelenek kavrayışı sunuyor. Araştırma, devrim

0. yüzyılın başında Osmanlı İmparatorluğu'nun başkentini saran büyük özgürleşme ümidi birkaç yıl içinde Balkan ve I. Dünya savaşlarıyla yerle bir olmuştu. 1908 yılında bu özgürlük ümidini sahiplenen Ermeni toplumu 1909-1915 yılları arasında esen güçlü ve yok edici fırtınayı önceden hissedebilir miydi? 1915 yılında İstanbul'da bir avuç Ermeni doktor, fırtınanın tam ortasında hem mesleklerini yapmaya hem de savaşın ve tehcirin yaralarını sarmaya çalışıyordu. Cemiyet-i Tıbbiye-i Şahane'ye başkan ve üye olan,

15. ve 16. yüzyıl Osmanlı tarih yazımı, imparatorluğun müthiş bir hızla genişlediği bu dönemde Osmanlı kimliğinin oluşmasında ve hanedan devlet yapısının kurumsallaştırılmasında çok önemli roller oynamıştır. Elinizdeki kitap, bu dönemden belirli metinlerin ve bunların görsel programlarının verdiği mesajları inceleyerek tarih yazımının nasıl böyle etkileri olabildiğini irdeliyor. Kitaptaki makaleler, tarihi kayda geçirmenin eğitimli sınıflar arasında neredeyse bir tutku haline geldiği erken modern çağ Osman

Zahide Ay'ın bu çalışması, 11. yüzyılda Nâsır-ı Hüsrev'le birlikte İsmaililiğe geçen Bedahşan İsmaililiği tarihini konu edinmektedir. Bu kitap okunduğunda, yazılı kaynakların ve modern araştırmaların yanında, İsmailileri bizzat tanımış ve aralarında yaşamış olmanın katkısını yansıtan bir mahiyet arz ettiği, bunun konuyu nasıl zenginleştirdiği görülecektir. Yazar bu kitabında, bundan birkaç yıl evvel yayımladığı Yüksek Lisans tezinden daha olgun, daha başarılı bir çalışma ortaya koymuştur. 13.-15. yüzyıllar