Savaş ekonomisi sayesinde güçlü bir devletken, hasımlarının gelişmesini geç farkedip, ayak uyduramayan
Osmanlı Cihan Devleti, giderek zayıflamıştır. Gerilemenin farkına varılması ile yapılan düzenlemelerin
askerî alanı merkeze alması yeterli olmamış, sürekli gerilemenin ekonomiye yüklediği ağır yük
Osmanlı'nın gücünü sürekli eritmiştir. Halkının yarısından fazlasına yakını gayrimüslim olan koca Cihan
Devleti Batılı devletlerin sürekli müdahalelerine açık hâle gelmiştir. Her geçen gün topraklarını kaybeden
ve için için kaynatılan bir kazan gibidir Mülkü Osman. İyi niyetli kahramanı çoktur ancak güçleri yetmez.
Ne kanları ile suladıkları büyük coğrafyada, Müslüman dindaşlarının sırt çevirmesine ne de kardeş
bildikleri tebalarının ihanetlerine engel olamazlar. Dün Allah için kanlarıyla suladıkları fiziki devlet
sınırları, günümüzde küçülmesine rağmen psikolojik sınırlarını hâlâ korumakta ve Türk kanına susamışlığı
artmaktadır.