Alın yazısı, kaza ve kader meselesi gerek içerik açısından gerekse öğretisel hedefleri açısından felsefî meseleler sınıflamasına tâbidir; ancak bu kitapta ne ilgili olduğu içerik açısından, ne de sonuç ve eğitsel hedef açısından sınıflandırılmamıştır.

Söz konusu mesele bu kitapta, ?Müslümanların gerilemesinin sebepleri" ile ilgili olarak farklı konular, akımlar ve meseleleri kapsayan bir dizi alt başlıklar altında ele alınmıştır. Bu başlık altında konuların bir kısmı tarihî, bir kısmı psikolojik, ahlakî ve sosyolojik olarak veya sadece dini ve felsefî olarak ele alınmıştır. Dolayısıyla bu kitapta farklı sınıflanmalardan çeşitli konular işlenmiştir.
Bu farklı konuları birbirine bağlayan şey, tüm bunların İslam toplumunun yükselmesinde ve gerilemesindeki olumlu ve olumsuz etkilerinin araştırılmasıdır.

Bu yüzden, meselenin bu kitapta ele alınmasının nedeni; evvela, alın yazısına inanmanın felsefî kaidelerin gerektirdiği gibi, inananlarını bezginlik ve tembelliğe sürükleyecek ve buna inanan halkı ister istemez gerilemeye götürecek türden bir inanç olup olmadığını yahut doğru öğretilmesi halinde böyle bir etkisinin bulunup bulunmayacağını araştırmaktır. İkinci olarak, İslam bu meseleyi nasıl ve ne şekilde öğretmiştir ve İslam'ın bu öğretisinin Müslümanların ruhunda nasıl bir etkisi vardır ve olabilir?