Din ve akıl üzerinde düşününce, kolayca görülür ki; "Akılsız din olmaz, dinsiz akıl da çok işe yaramaz.." Allah'ın kitabı "hala akletmez misiniz?" buyurarak, dinde aklı şart koşuyor. Sufiler ise "aklı bırakın, öyle gelin!" diyor. Din ve tasavvuf akıl konusunda tam bir zıtlaşma içinde.. Din akıl istiyor, tasavvuf istemiyor. Din akla gelmiş, tasavvuf akla soğuk. Din 'akılsız olmaz' diyor, Tasavvuf 'akılla olmaz' diyor. Din 'aklını başına al' diyor, tarikat ' aklını başından at' diyor. Din aklı göreve çağırı

Teori planında tasavvufu oluşturan, sistematize eden beş büyük zat.!Kimler bu lakap için bulunmaya layıktır dersiniz? Beş zat seçtik. Bunlar fikir, düşünce ve üslupları ile yaşadıkları coğrafyaların inançları ile zamanlarındaki felsefi görüşleri yoğurmuş... İslami kavramlarla sunmayı başarmış gavslar.! Kendi zamanlarında, sonraki tüm devirlerde ve şimdilerdeki etkinlikleri göz önüne alınırsa ?tafavvufun beş atlısı" olmayı fazlasıyla hak etmiş oldukları görülür. Yaşadıkları zaman göre arka arkaya sıralars