Ali Fuad Başgil'in materyalizm eleştirileri ontolojik, epistemolojik ve etik temellere dayanmaktadır. O, materyalizmi, hem felsefe, hem siyasi bir anlayış hem de bir medeniyet, eğitim ve bilim meselesi olarak ele almıştır. Başgil'e göre metaryalizm, epistemolojik sorunların yanında sosyolojik birçok çatışmanın da tetikleyicisidir. Ona göre din-dünya, madde-mana ve ahlak ekseninde meydana gelen tartışmaların temelinde de bu düşünce sistemi bulunmaktadır.