İslam Mezhepleri Tarihi, Müslümanların düşünsel hayatında meydana gelen gelişme, farklılaşma ve kırılmayı bir bütün halinde ele alan bir bilim dalıdır. Bu bilim dalı din anlayışındaki farklılaşmaları ve kurumsallaşmaları inceleyerek mezheplerin nasıl ortaya çıktığını ve temel dinamiklerinin neler olduğunu bu süreç dahilinde ele alır. Bahis mevzuu bilimin esas amacı, mezhepleri şekillendiren fikirlerin hangi siyasî, dinî, sosyal ve ekonomik şartlarda ortaya çıktığını, nerelerde, kimler tarafından benimsendiğ