Mor Filüksinos Hanna Dolapönü yirminci asrın son Mardin Metropolitidir.Geçtiğimiz yüzyılda Süryani Ortodoks Kilisesinin öne çıkmış en mühim dini figürü ve en münbit bilim insanıydı.Kendisi Süryanice,Arapça ve Türkçe dillerinde eser vermiştir.Fransızcaya da hakimdi.Osmanlı bakiyesi bir ilim adamıydı.Yüze yakın eseri vardır. Hanna Dolapönü,dini literatürün hemen hemen her türünde çeşitli dillerde eserler vermiş,tercümeler yapmış,kitaplar yayımlamış bir din adamıdır.Anadolu coğrafyasının kadim unsuru Süryani

451 Tarihinde düzenlenen Kadıköy Konsili, Hıristiyanlık tarihinde bir dönüm noktasıdır. Hıristiyan dünyasında resmî ayrılık her ne kadar 1054 tarihinde gerçekleşmişse de ortadan kaldırılması mümkün olmayan ayrılık tohumları bu konsille ekilmiştir. Ayrıca bu konsil sonrasında ortodoksluk kavramının sahiplenilmesi kavgası da yapılmıştır. Yine bu konsil Roma ve İstanbul Kiliseleri'nin, aralarında işbirliği yaparak Süryâni Kilisesi'nin de aralarında bulunduğu Doğu Kiliseleri'ne karşı her alanda üstünlük elde e

Süryani Ortodoks Kilisesi,Yahudiliğe çok benzeyen bir yapı arz eder.Bu izlenimi veren husus,süryanilik teriminin,hembir mezhebi,hem de bir ırkı temsil etmesidir.ibadet dilinin de klasik Süryanice oluşu bu vurguyu güçlendirir. Süryanilerin antik bir Ortadoğu halkı oluşu,Süryanicenin Sami diller grubuna mensubiyeti,alfabe yazım şeklinin Arapçaya oldukça benzerlik arz etmesi,gerek Anadoluda gerek se Arap ülkelereinde yaşayan Süryanilerin âdet ve geleneklerinin bu coğrafyayla örtüşmesi,Süryani kilisesini Müslüm