Bir ordu millet olan Türkler yüzyıllardır askeri dehalarını liderleri olan sultanlarının emri altında gaza meydanlarında gösteriyorlardı. Ne zamanki siyaset ordu içerisine sirayet etti; rütbeler, makamlar liyakate göre değil, siyasete göre dağıtılmaya başlandı, işte o zaman çözülme ve ardından bozulma geldi. Tarihlerde balkan hecaleti (utancı) olarak geçen Balkan harplerinin acı tecrübesi daha sonra da acı Çanakkale ruhunu ve millet olma bilincimizi oluşturdu. Elinizdeki kitap işte bu tecrübenin Mahmu

Mahmud Muhtar Paşa, yaşadığı devrin önemli şahsiyetlerindendir. Vukuflu bir diplomat mantalitesine sahip bulunduğu elinizdeki şu eserden anlaşılmaktadır. Takriben 40 yıllık bir dönemdeki Avrupa diplomasi trafiğini ve Türkiye-Almanya münasebetlerini diplomatik arenada birinci derecede rol oynamış zevatın belge ve bilgileriyle ortaya koyan bu kitabın, tarihe getirdiği aydınlığın yanı sıra günümüze de ışık tutacağını ümit ediyoruz. Osmanlı’nın son dönemini değerlendirirken pek çok aydınlatıcı malûmâtından fayd