İstanbul benzersiz bir kent. Bin beş yüz yılı aşkın süre iki büyük imparatorluğa başkentlik yapmış. Orta Çağ'ın en etkileyici savunma sistemlerinden olan surları önce Bizans'ın, ardından Osmanlı'nın başkentini korumuş. İstanbul surları dünyanın en büyük tarih ve kültür miraslarından da biri; aynı zamanda İstanbulluların yaşamlarıyla bütünleşmiş, şehri biçimlendirmiş, gündelik yaşamın binlerce yıllık izlerini taşıyan tanıkları. İstanbul'un Surları ve Kapıları'nda Murat Belge surları bir kültür rotası olara

Bir Boğaziçi Tarihi değil bu; yalıların mimarî özellikleri üzerine bir kitap da değil. Yalılardan çok, yalılarda yaşayanların kişilikleri ve hayatları üzerine bir kitap. Yapmaya çalıştığım şeyi Çelik Gülersoy´a anlattığımda "Anladım," demişti; "Binadan çok zina yazacaksın..."Her ne kadar mimarî bir iddiası olmasa da, Boğaz ve yalılarla ilgili bir şey yazan insan, artık iyice sayıları artan yeni, beton, zevksiz yapılarla ilgilenmek istemiyor. Sonunda "bina" anlatmasan da, anlattığın insanların oturduğu konut

Türk Edebiyatı, Eleştiri ve Eleştirmenler, Çağdaş Türkçe Roman, Dünya Edebiyatı, Sanat ve Estetik Yazıları, İstanbul ve Söyleşiler bölümlerinden oluşan kitap, Murat Belge'nin edebiyat ve sanatın genel teorik meseleleri ile sanat eserinin insan deneyimini merkeze alan özgül içeriğini buluşturan yaklaşımının zengin bir ürünü. Sanat ve Edebiyat Yazıları'nın ikinci cildinde Murat Belge, romandan resime, musikiden sinemaya oldukça geniş bir alanda kalem oynatıyor. Safveti Ziya ve Vecihi gibi bugüne kadar ihmal e

Modern dünyanın siyasal yapılanması içinden çıkan bir siyaset biçimi olarak popülizm, son yıllarda "münferit vaka" olmaktan ziyade global bir eğilim halini aldı. Bu eğilimin bir krize karşı oluşmuş bir tepki, bir cevap olduğunu düşündüren olgular var. Bugün karşı karşıya olduğumuz biçimiyle sağ bir görünüm arz etse de popülizm aynı zamanda sol söylemden ödünç alınmış vaatlerin de taşıyıcılığını yapıyor. Popülizmin gündeme taşıdığı sorunları temsili demokrasinin ve liberal demokratik değerlerin krizi olarak

Türkiye'de modern şiirin tarihini nasıl başlatabiliriz? Belirli şairlere kurucular demek ve ondan sonra gelen kuşakları birbirine bağlamak mümkün müdür? Edebiyatımızda kesintisiz bir şekilde kendisine yer açan bir şiir geleneğinden bahsedilebilir mi? Şair kuşakları arasında hem şiirin izlekleri hem de şairlerin takip ettikleri biçimlerin, imgelerin, "üslûbun" ya da en geniş manasında "şiir" türüne dair algının farklılaşması, nasıl bir edebi etki yaratmıştır? Murat Belge, Şairaneden Şiirsele'de bu soruların

İstanbul yakınırdı hep: "Eskisi gibi değil!" Nostaljik olmanın ötesinde bir şeyler yapmaya çağıran güçlü ama çaresiz bir mesaj. Aslında geleceğe ilişkin bir mesaj bu, eskide yaşananların şimdi ve gelecekte de yaşanabileceğini işaret eden. Ama artık "Eskisi gibi değil!"in yerini "İstanbul bitti!" aldı. Kolu kanadı kırılmış, muhteşem ama mecalsiz bir İstanbul; "ne kadar yaralasalar yine ayakta, yine güzel" diyemiyoruz artık... Ne inanç yetiyor İstanbul'u geri getirmeye ne de güç. Bu kitap bir çığlık, bir hay

Step ve Bozkır, Rusça ve Türkçe roman geleneğinin kuruluşlarında yer alan edebî eserlerin eleştirel bir değerlendirmesini sunarak Batılılaşma karşısında alınan tavırları, bunun etrafında kümelenen sorunları ve bütün bu çerçevenin roman geleneklerini nasıl etkilediğini araştırıyor. Dostoyevski'den Reşat Nuri'ye, Gonçarov'dan Tanpınar'a uzanan zengin bir tartışma çerçevesi çiziyor. Murat Belge, öncelikle Rus ve Osmanlı imparatorluklarının Batılılaşma karşısındaki seçimlerini, bu seçimlerin ortaya çıkardığı a

Murat Belge, seyahatnamesinin 4. cildine dünyanın güneyiyle başlıyor. Önce Latin Amerika'ya, Brezilya'ya götürüyor okuyucularını, bin bir çeşitlilikle göz kamaştıran doğa, insan ve ruh iklimini aktarıyor; politik tarihin girintili çıkıntılı patikalarını takip ediyor. Yolculuğa yine güneyden devam ederek bu kez Afrika'ya Tanzanya ve Sudan'a uzanıyor Bu iki ülkenin merceğinden, Afrika'nın kaderinin nasıl çizildiğini, bu kaderin bugün nelerle cebelleşmek zorunda olduğunu anlatıyor. Sonra seyahatte keskin bir m

Bu topraklarda bir zamanlar kalabalık bir Ermeni nüfus vardı, toplumun dokusuna yerleşmişlerdi. 1915te bu doku parçalandı. Milliyetçiliğin homojen bir ulus, bir toplum yaratmayı arzuladığı bu coğrafyada, Ermenilere -küçük bir azınlık olmak dışında- yer yoktu. Oysa yaşanan kıyım, kalan malların paylaşımı gibi üzerine konuşulmayan ama gayet iyi bilinen olaylar toplumsal hafızada yerini almıştı. Bunlar anılarda, romanlarda, hikâyelerde ve şiirde bir görünüp bir kaybolarak varlığını devam ettirdi. Murat

Murat Belge, Militarist Modernleşmede Almanya, Türkiye ve Japonyada yaşanan militarist modernleşme sürecini karşılaştırmalı örneklerle ele alıyor: Almanya örneğini İtalya, Japonya örneğini Hindistan ve Türkiye örneğini Yunanistan ile karşılaştırıyor. Belge, yalnızca orduların modernizasyonuyla sınırlı kalmayan, tüm toplumun askerî disiplin ve itaat yöntemleriyle terbiye edildiği farklı modernleşme deneyimlerinin tarihsel ve toplumsal yönlerine odaklanıyor. Militarist Modernleşme, farklı coğrafya ve tarihs

Murat Belge, Başka Kentler, Başka Denizlerin 3. cildinde okuyucusuyla birlikte çıktığı seyahate kaldığı yerden devam ediyor. Önceki ciltlerde olduğu gibi bu ciltte de dünyanın dört bir yanına yaptığı seyahatlerden arda kalanları, aynı hoşsohbet üslubu ve incelikli kalemi aracılığıyla paylaşıyor; bir yandan anlatıyor, bir yandan gezdiriyor. Bu seyahatlerin ilk başladığı durağa, Hollandaya uğradıktan sonra bu cildin başrol payesinin tartışmasız sahibi İtalyaya seğirtiyor. Seyyahın dediği gibi: neresine giders

Edebiyat tarihi içerisinde yer alan tarihi roman, başka türlü söylersek Büyük Ulusal Anlatı, Türk edebiyat tarihi içinde etkili bir tür olarak biçimlenmiştir. Bunun başlıca nedeni, imparatorluğun çöküş/çözülüş sürecinde intelligentsianın yaşadığı reaksiyoner ruh halidir. Bu ruh hali Bosnanın ilhakı... Trablusgarb, Balkan faciası ve Dünya Savaşı, yenilgi... ile beslenirken, karşımıza 93ten beri yoğunlaşan kasvetli atmosferi dayanılmaz bir kâbusa dönüştüren bir süreç çıkar. Osmanlı kimliğinin zımnî olarak tü

12 Eylül darbesinden sonra ilk kurulan yayınevlerinden biriydi İletişim. İletişim bugün yayınladığı nitelikli kitaplarla tanınıyor da, o zamanlar dergi de yayınlarlardı. Hatta ansiklopedi. Bugün o delilikleri biraz azaldı (biraz diyorum çünkü mesela Ömer Laçinerin derlediği Modern Türkiyede Siyasi Düşünce dizisinin yeni çıkan sekizinci cildi 1350 sayfa; anlayın!). Bu dergiler nefes alma yerleriydi bizler için. Yeni Gündem müthişti. Başta on beş günlüktü, sonra haftalık oldu, sonra olmadı. İşte bu dergide bi

The essays in this collection address the question of nationalism in its manifest and latent forms in the Balkan literatures. The shared theme of the essays may be summed up as the investigation of the cultural production as well as reproduction of the ideology of nationhood in terms of the role literature plays in a nations self-fashioning. The contributors from the various Balkan countries as well as experts on Balkan history and culture interrogate the ways in which the national consciousness of the spec

Sanat ve Edebiyat Yazıları, Murat Belgenin dil, edebiyat ve sanat üzerine yazdığı yazıların bir derlemesi. Murat Belge bu yazılarında, Türkçenin dil tartışmalarıyla klasik Türk müziğinin, Türkçe edebiyat eserleriyle dünya edebiyatı kahramanlarının tarihsel ve kültürel bir tartışmada bir araya gelmelerini sağlıyor. Edebiyat Üstüne Yazıların devamı niteliğindeki bu ciltte de güncel edebiyat tartışmalarıyla edebiyatın teorik meseleleri birbirinden ayrılmıyor. Dil Tartışmaları; Türkçede Roman,Yazarlar ve Tartı

Yemek yemek de başlı başına bir kültür, bir yaşam biçimi aslında. Hani "Bana ne yediğini söyle, sana kim olduğunu söyleyeyim" denecek kadar belirgin farklılıklar var her toplumun yemek kültüründe. İnsanoğlu var olmaya başladığından itibaren doğaya gördüğü her canlıyı nasıl yiyeceğe dönüştürebileceğinin hesabını yapmış sanki. Doğal olan her şeyin ilk haliyle yenmesi mümkün değil muhakkak, hatta öldürücü zehirler taşıyanı bile var. İlk yenmeye başlayan bal mesela, düşünün kaç kişi telef oldu o balı almak için

Tarihten Güncelliğe, Murat Belge´nin 1970´li yıllarda ağırlakla gündelik hayat üzerine düşünüp dile getirdiklerinden oluşuyor. Türkiye toplumunun o dönemde yaşadığı çalkantı içinde gündelik hayat ve "küçük şeyler", "ayrıntı"lar üzerine düşünmek çok da ğerekli görülmüyordu. Belge´ye göre o yıllarda hayat sanki "tarihi ve "gündelik " olmak üzere ikiye ayrılmıştı. Birinciye alabildiğine önem verilirken, ikinciye neredeyse hiç aldırılmıyordu. 1980´lere yaklayırken bu eğilim ciddi bir eksiklik ve boşluk doğurdu.

Kavafis "Yeni bir ülke bulamazsın, başka denizler bulamazsın..." diyordu "Kent" şiirinde. Kendinden kaçamama haline gönderme yapan, adeta bir kıstırılmışlığı ya da imkansızlığı dile getiren bu şiirin satırlarında bir taraftan hüzünlü, bir taraftan tahrik edici bir çağrı var; gidebilmeyi ve gidilen farklı yerlerde de kendinizle yüzleşmeye devam etmeyi içeren bir çağrı. Murat Belge gezi anılarında, çıktığı yolculuklarda bu çağrıyla nasıl karşılaştığını anlatıyor. Dolayısıyla Amerika`dan Orta Avrupa`ya, Balkan

Murat Belge, Başka Kentler, Başka Denizler´in 2. cildinde, "seyahatname"sine devam ediyor. Bu "seyahatname"de de kültür, tarih, yemek, insanlar, edebiyat ve sanat; ülkelerin, şehirlerin içlerinde yaşadıkları şekliyle, dönemler arası farklılaşan zenginlik ve fakirlikleriyle anlatılıyor. Amerika bu ciltte yine başköşede ama bu sefer orta-batı özellikle öne çıkıyor; hem de Amerikan siyasal düşüncesinin, siyasal işleyişinin tarihine vurgu yapılarak, incelenerek. Sonra başka bir kıtaya, Afrika´ya uzanıyor "seyya

Dünyanın en eski yerleşim merkezlerinden biri olan İstanbul, tarih boyunca içinden çeşitli medeniyetler geçen; Bizans, Osmanlı gibi büyük imparatorluklara başkentlik yapmış olağanüstü tarihî dokuya sahip bir kent. Ve bugünkü İstanbul´da, bu yaşam keşmekeşinin içinde gözümüzden kaçan, haberimizin bile olmadığı bu müthiş tarihî zenginlik hâlâ yerli yerinde duruyor. Savaşlardan, yangınlardan, depremlerden sağ kurtulmuş, yaralı çıkmış birçok bina hızla yenilenen kentin dinamiğine direnerek bir kenarda sessiz se