Mahzen-i Esrarın yazarı Nizamî, aslen Gencelidir. İslam âlimleri eserlerinde onun gerçek bir âlim, dürüst bir Müslüman ve yetenekli bir şair olduğunu yazmaktadır. Mahzen-i Esrar, 12. asırda Erzincan ve çevrelerinde hüküm süren Mengücekoğullarından Fahrüddin Behram Şah adına yazılmış ve zamanının cömertlikte eşsiz bulunan bu hükümdarına armağan edilmiştir. Selçuklu tarihçisi İbni Bibi, Nizamî'nin bu armağanına, Fahrüddin Behram Şah tarafından gönderilen caizeden bahsederken şunları yazmaktadır: Gence

Nizâmi'nin romantik destanı Hüsrev ile Şirin, beş mesnevinin bir araya getirilmesinden oluşmuş bir hamsedir. Hamse, beşli mesnevilere verilen bir isimdir. Hüsrev ile Şirin, divan türünde yazılmış ilk hamse örneğidir. Dünya edebiyatının temel eserlerinden sayılır ve dünyanın birçok diline çevrilmiştir. Hüsrev İran'ın, Şirin ise Ermenistan'ın aristokrat ailelerine mensuptur; yaşam, birbirinden çok uzakta olan bu iki genci, aşkın sihirli şerbeti ile bağlamıştır. Bu aşk, derin bir özleme ve kavuşma arzusuna

Kalp iklimine girmeyen Sözden anlamaz. Sözün yorumu sözden daha çoktur. Dünya var oldukça Nizami´nin Sözü yankılansın O erişilmez bir mücevhercidir. İslam edebiyatının büyük söz üstadı Nizami´nin Penc Genc adlı "Hamse"sinin ilk mesnevisi olan Mahzen-i Esrâr (Sırlar Hazinesi), hakikatler âleminin gizli anlam incilerini ortaya saçmayı ve derin anlamların özünü sunmayı vaat ediyor. Sözlerinin birer mücevher olduğunu söyleyen Nizami, kendi ifadesiyle "Kitabının manevi nimet sofrası"na buyur ediyor okuyuc