Ziya Gökalp, Osmanlı İmparatorluğu ile Türkiye Cumhuriyeti arasındaki geçiş devri içinde yaşamış, öğretisinin önemli bir kısmını savaşlar ve binbir mahrumiyetle dolu olan içinde tamamlamıştır. Bu geçiş döneminde, yeniden şekilleneceği anlaşılan TÜRK toplumunun yapısını araştırıken, yeni bir ahlak felsefesinin temelini atmanın gerektiği derhal sezinlenmiş; millet anlayışı, vazife, dil, tarih, yaşam şekli vb. gibi kıymet hükümlerini yeniden tarif etmek ve açıklamak lüzumunu hissetmiştir.