Muhayyelat, yazarın "Hayal" adını verdiği üç büyük bölümden meydana gelir. Birinci Hayal'de, kadınların vefasız olduğunu düşündüğü için evlenmek istemeyen Kamercan adındaki şehzadenin Çin şahının güzel kızı ile evlenmesi anlatılır. İkinci Hayal'de, Ebu Ali Sina'nın Cevad'ı ilim ve marifet yolunda yetiştirmesi hikâye edilir. Bu bölümde insan-ı kâmil olmak için sırrı açıklamamak, nefsine hâkim olmak gerektiği vurgulanır. Üçüncü Hayal'de ise tamamen tasavvufi aşk konusu ele alınır. Şeyh İzzeddin Mısır hükümdar

Şadlık ve mutlulukla dopdolu o düğünün yapıldığı kırk gün içinde, Şeyh hazretlerinin dergahında da her gün başka çeşit meclisle rkuruluyordu.

1867 yılında yayınlanan ve Tanzimat dönemi sonrasında, etkisinde kalınmış bir eser olan "Muhayyelat'ı"n yazarı Aziz Efendi, döneminde Osmanlının Berlin Elçiliğini yapmasına rağmen, bu eseriyle tanınmıştır. Tasavvufi bilgisi, Hurufi ve Bektaşi akidelerine olan ilgisi sayesinde, Süryani ve Arabi dilleriyle yazılmış "Hülassatü l-Hayal" adlı eski bir hikaye kitabından etkilenerek, bu eserdeki garip hikayelerden ve ilginç menkıbelerden esinlenmiş, bunları "dervişi", sade bir üslupla yeniden kaleme almıştır. Eser

Muhayyelât'ı ile tanıdığımız ve edebiyat tarihimizde ayrıcalıklı bir yere koyduğumuz Aziz Efendi'nin şaşırtıcı bir hayat hikâyesi vardır: XVIII. yüzyıl Girit'inde doğar, İstanbul'a gelip Divan-ı Humâyun'da kendine seçkin bir yer bulur, Osmanlı sefiri olarak gittiği Berlin'de sessiz sedâsız vefat eder. Hayatı hakkındaki ayrıntılar bilinmez, ama o yüzyıl içerisinde bu denli farklı coğrafyaları bir ömre sığdırmak mutlaka sıra dışı tecrübeleri ve olağanüstü düşünceleri netice vermiş olmalıdır. Muhayyelât'ı ve V

Bundan 250 sene kadar önce, 1769 yılında kaleme alınan Muhayyelât, bütün Tanzimat edebiyatını ve o günden bugüne kadarki edebî verimlerimizi etkilemiş değerli bir eserdir. Doğu ile Batı hikâye ve romancılığını birleştiren vazgeçilmez bir edebiyat klâsiğimizdir. Hayal ile gerçeğin kol kola yürüdüğü bu harikulâde hikâyelerde biz insanların bütün ruh dünyası yansıtılır. Ahmet Kabaklının sadeleştirdiği Muhayyelât okuyucusuna çok zevkli anlar geçirtecek, hem hülyalara daldırtacak, hem de düşündürtecektir.

Türk edebiyatında modern anlamda roman ve hikayenin Tanzimat yıllarına rastladıı bilinmektedir. Giritli Ali Aziz Efendi´nin 18. Yüzyılın sonlarında yazdığı (1797) Muhayyelat adli eser ise, geleneksel hikaye ile modern anlatma tarzı arasında bir yere sahiptir. Eserin yazarı Giritli Aziz Efendi´Nin hayatı hakkında yeterli bilgi bulunmamaktadır. Edip, şair mutasavvıf ve elçilik görevlerinde bulunmuş bir devlet adamı olduğu, Avrupa´lı bilginlerinde bulunmuş bir devlet adamı olduğu, Avrupalı bilginlerle tanışıp