Gelibolulu Mustafa Ali 16. yüzyılın sonunda yaşadı, olağanüstü bir kapsayıcılık ve kavrayışla devletinin tarihini belgeledi ve sorunlarını çözümledi. Bütün yaşamını içinde yaşadığı toplumun kuruluş ülkülerine adamış, ama aynı topluma gücenmiş ve yabancılaşmıştı. Tıpkı kendi düzensiz meslek yaşamı ve sabırsız kişiliği gibi toplum da çöküşünün tohumlarını içinde taşıyordu. Ali'nin idealle gerçek arasındaki farkı tanımış olması, onun etkili bir tarihçi olmasını sağlayan göreli yansızlığını ortaya çıkarmış, ama