Osmanlı’dan Cumhuriyet’e geçiş, imparatorluğun yapısını değiştirmekle kalmadı. Aynı zamanda siyasal, sosyal, kültürel değişmeleri de beraberinde getirdi. Siyasal hareketler imparatorluk yapısından ulus-devlet bünyesine “aktarılırken” bu değişimleri de taşıyarak var olmak zorunda kaldı. Benzer bir dönüşüm Rusya için de geçerliydi ve imparatorluk Bolşevik devrimiyle ortadan kalktı; sosyalist ve komünist hareketler için bambaşka bir dünya kuruldu. Mete Tunçay, uzun yıllara yayıl

İlk baskısı 1969'da Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları arasında üç cilt olarak çıkan Batı'da Siyasal Düşünceler Tarihi, 1985'de genişletilmiş olarak Verso Yayınları tarafından basıldıktan sonra yayınevimiz tarafından bir kez daha gözden geçirilerek tekrar yayımlanıyor. Yıllardır aranmakta olan bu eseri özenli bir çalışmayla yayına hazırlayan Mete Tunçay, siyasal etkenlik üzerine öne sürülen görüşleri tanımlayıp, açıklarken kullandığı "düşünüş" deyimini, bu anlamda geçerli olan "teori"

Amele Birliği, cumhuriyetin ilan edildiği yılda, bir sendika federasyonu kurma girişimine ilişkin belgesel bir çalışmadan oluşuyor. Bu çalışma cumhuriyetin kuruluşundan hemen önce ve cumhuriyetin kuruluş yıllarında Türkiye'de işçi sınıfının durumu ötesinde 1923'ün genel siyasal yaşamını da yansıtmaktadır. 20 Aralık 1922'de kurulan İstanbul Umum Amele Birliği (İUAB), ilk derneğini, yani sendikasını 1 Ocak 1923'te Aksaray tramvay işçileri arasında açmış, bunu yine tramvay işçileri arasında örgütlenen Şişli De

Aydın, düşünmekle ve doğru düşünmekle yükümlüdür. Doğru düşünmek ise, her şeyden önce, insanın temeldeki birliğini görmeyi ve insanla ilgili bütün sorunları bir önem sırasına koymayı gerektirir. Bu sıra, bir anlamda demokratik olmak zorundadır. Oysa işin içine bir kimsenin maddi manevi kendi çıkarları girince, özel sorunlar daha ağır basmak eğilimini gösterir. Fakat aydının bir tanımı da, kendini aşabilen kişi olması değil mi? Mete Tunçay Elinizdeki kitap, Mete Tunçay'ın ilk kez 1983'te yayımlanan Bilinec

Erden Akbulut ve Mete Tunçay tarafından hazırlanan Türkiye Halk İştirakiyun Fırkası (1920-1923), TBMM'nin açılışından Cumhuriyet'in ilânına kadar geçen üç buçuk yıl boyunca Milli Mücadele Anadolusu'nda yaşanan bir deneyimin öyküsünü belgelerle anlatmayı amaçlıyor. 1920 Ankarası, bizim için hâlâ çok karanlıktır. İnsanlar ne yapacaklarını bilememektedir. Hepsi milliyetçi ve büyük çoğunluğu İttihatçı olan İstanbul Meclis-i Mebusanı üyelerinin yarıdan azı TBMM'ye gelmeyi göze almıştır. En güçlü ortak dürtü dind

Beynelmilel İşçiler İttihadı (Bİİ), Mütareke İstanbulu'nda faaliyet göstermiş, ağırlıklı olarak Rum işçilerin oluşturduğu bir işçi örgütüdür. Kuruluş tarihi 18 Mayıs 1920'dir. İstanbul'un Milli Kurtuluşçuların eline geçmesinin ardından 1923 sonlarında kapatılmıştır. Gözden geçirilmiş ve genişletilmiş bu yeni baskının ilk bölümünde, Mete Tunçay'ın Türkiye'de Sol Akımlar-I (1908-1925) çalışmasında yer alan belgeler incelenirken, Türkiye'de Sol Akımlar'ın yayımlanmasından sonra erişilen kimi bilgilerle eldeki

İlk baskısı 1969da Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları arasında üç cilt olarak çıkan Batıda Siyasal Düşünceler Tarihi, 1985te genişletilmiş olarak Verso Yayınları tarafından basıldıktan sonra yayınevimiz tarafından bir kez daha gözden geçirilerek tekrar yayımlanıyor. Yıllardır aranmakta olan bu eseri özenli bir çalışmayla yayına hazırlayan Mete Tunçay, siyasal etkenlik üzerine öne sürülen görüşleri tanımlayıp, açıklarken kullandığı düşünüş deyimini, bu anlamda geçerli olan teori ve dok

Sınıf-ı münevver telkinle, irşadla kitle-i ekseriyeti kendi maksadına göre iknaa muvaffak olamayınca, başka vasıtalara tevessül eder. Halka tahakküm ve tecebbüre başlar; halkı istibdatta bulundurmağa kalkar. (...) Halkı ne birinci usul ile ne de tahakküm ve istibdat ile kendi hedefimize sürüklemeye muvaffak olamadığımızı görürüyoz. (...) Bunda muvaffak olmak için, münevver sınıfla halkın zihniyet ve hedefi arasında tabii bir intibak olmak lazımdır. Yani sınıf-ı münevverin halka telkin edeceği mefkureler, ha

Mondros Mütarekesi'nden TKP'nin Mayıs 1926'da toplanan Viana Konferansı'na kadar geçen yedi buçuk yılın sok tarihi, genel siyasal tarihin dönemlerine göre dörde ayrılabilir: 1) 16 Mart 1920'de İstanbul işgalinin pekiştirilmesine kadar geçen süre içinde, Almanya'daki Türkiye İşçi Çiftçi Fırkası ve Kurtuluş dergisiyle başlayıp İstanbul'da yayımlanan (yerli) Kurtuluş dergisi ve Türkiye İşçi ve Çiftçi Sosyalist Fırkası'nın kurulmasıyşa devam eden gelişmeler; 2) Bunu izleyen, Cumhuriyet'in ilanına değin Milli M

Yalnızca Bulgaristan için değil, Türkiye'nin o yıllardaki siyasal, toplumsal ve düşünsel tarihi bakımından da önemli bir kaynak oluşturan Ziya Gazetesi, Bulgaristan'da Birinci Dünya Savaşı ertesinde Halk Çiftçi Birliği önderi (ve ilk cumhurbaşkanı) Aleksandır Stamboliyski'nin kurduğu liberal ve ilerici (ayrıca Türk dostu ve Kurtuluş Savaşımızın destekçisi) koalisyon sırasında Bulgaristan Komünist Partisi (Dar Sosyalistler) tarafından yayımlanmıştır. Bu kitapta, Ziya'da çıkan Türkiye ve özellikle Türk solu

Tarihin ayrı ayrı türleri vardır. En basitinden, incelenen dönemin zamanımızdan uzaklığına göre, tarih (yazı)-öncesi tarih, Eskiçağ tarihi, Ortaçağ tarihi, Yeniçağ tarihi, Yakınçağ tarihinden söz edilebilir. Bu dönemlerden herhangi biriyle metotlu olarak uğraşana tarihçi denir; ama yaptıkları iş, birbirlerinden hayli farklıdır. Pre-historia çalışan tarihçi (arkeolog), bulabildiği kalıntılardan, o nesneleri yapan ve kullanan insanların yaşamına ilişkin genellemeler kurmak zorundadır. Yakın dönemlere doğru