... Subay, başka bir şeydir... Onu sadece "üniformalı aydın" gibi görenler aldanırlar. Kabul etseniz de, etmesenizde o kendisini bir süpermen addeder. En keskin görüşlü sivil aydın için dahi, askeri psikolojinin derinlerine dalmak imkansızdır. Subayı ancak subay anlar. ... Okulları başkadır, giyimleri başkadır, yürüyüşleri başkadır. İlim adına, fen adına dünyada ne varsa öğrenirler. İnsanlık aleminde "fikir"in doğuşundan yaşadıkları günlerde beliren taze filizlere kadar bütün düşünce dalgalanışlarını kavra

İkinci Abdülhamid´i anlamak için onun "saltanatı" dediğimiz "devlet başkanlığı" devrinden önce teslim aldığı devleti saran şimşekleri, tehditleri, ihanetleri, tuzakları, yıldırımları, düşmanlıkları ve taunları tanımak, bilmek lazımdır. Bunun için de en az iki buçuk asır geriye onsekizinci asrın ilk yıllarına kadar gerilemek icap eder. Ve o zaman Cennetmekan Sultan İkinci Abdülhamid Han Hazretleri, Osmanlı devrinin gerçek siyasi dehası olarak nice ve nice canlı enkaz arasında vekar ve ihtişam ile boy verir.