Vaz‘î hüküm bir şer‘î hüküm teorisi olarak Şâri‘in hükümlerle birlikte bu hükümlerin varlığı hakkında mükellefe bilgi veren sebepler vaz‘ ettiği fikrine dayanmaktadır. Usûl ilminin bu kadim fikri müteahhirin Eş‘arî usûlcüler tarafından farklı yaklaşımlarla kavramsal olarak genişletilmiş ve nihayetinde vaz‘î hüküm tabir edilen şer‘î hüküm tasnif türü ortaya çıkmıştır. Bu tasnif türüne metodolojik açıdan bakıldığında sebep, şart ve mâni kavramlarının diğer vaz‘î hüküm kavramlarından ayrıştığı fark edilmektedi

Osmanlı Devleti'nin teşkilat yapısı içinde önemli bir yeri olan Şeyhülislamlık kurumu (Meşîhât Makamı), bünyesi içindeki çeşitli hizmet alanlarından birisi olarak fetvâ verme görevini de üstlenmiş resmî bir kurumdur. Kurumun başta şeyhülislamlar olmak üzere çeşitli görevlilerinin bu önemli hizmet sahasında asırlar boyu devam eden mesaisinin birer ürünü olarak dönemlerinin şeyhülislamlarının isimleriyle anılan fetvâ mecmuaları hazırlanmış; böylelikle Osmanlı hukuk tarihinde bir "Fetâvâ" literatürü oluşmuştur