Âşıkların Konuşması, klasik Fars, Türk ve Urdu edebiyatlarında karşılaştığımız, "mesnevi" formunun "on-mektup" (dehname) adlı bir alt-türüne mensuptur. Esasen, iki sevgilinin diyaloğundan ibarettir. Dolayısıyla temanın aşk olduğu söylenebilir. Ama Evhadî mutasavvıf olduğundan, eserde işlenen aşkın beşerî olduğu kadar, belki beşerî olduğundan da fazla, mecazi bir aşk olduğu da gözden kaçmamalıdır. Aradan yedi yüzyıl geçmiş olsa da Âşıkların Konuşması hâlâ tazeliğini ve güzelliğini koruyan eşsiz bir miras. Bu

Ey Aziz! Uyan, gaflet ve sarhoşluğu kendinden uzaklaştır. Amellerin öteki alemin tartısına konmadan, akıl tartısında onları kendin tart. Sana hesap sorulmadan sen kendine hesap sor. Kalp aynanı şirk, nifak ve riyadan arındır. Bırakma ki, küfür ve şirk pası onu öyle kaplasın da öteki alemin ateşi dahi onu temizleyemesin. Fıtrat nurunun küfür karanlığına gömülmesine izin verme. Allah'ın bizi üzerine yarattığı ilahî fıtratın zayi olmasına göz yumma. Bu ilahî emanete bu kadar ihanet etme. Gönül aynanı temizle