İslamcılık 19. yüz yılın ikinci yarısında İslam düşüncesinde bir yenileşme arayışı emperyalizme karşı mücadele ve İslam ülkelerini içinde bulunduğu sorunlu durumdan kurtarmak amacıyla ortaya çıkan bir harekettir. Özellikle modernleşme döneminde ekonomik askeri ve entelektüel saldırılarla karşılaşan İslam dünyasının temel kaynaklarına dönerek bu saldırılara karşı cevap verme amacını taşımaktadır. İslam var olduğu sürece İslam'dan yola çıkarak bir ideoloji oluşturma çabaları da olacaktır. İslam'ı çağa hâkim

Aliya İzzetbegoviç, İslam dünyasının en Batı ucunda bir yandan entelektüel düşünceleriyle, diğer yandan siyasal çalışmalarıyla 20 yüzyıla damgasını vurmuş en büyük düşünürlerinden biridir. İzzetbegoviç, düşünceleriyle sadece teorik alanda kalmamış, aynı zamanda pratik çalışmalarıyla Bosna tarihinde önemli bir yere sahip olmuştur. O, "Doğu ve Batı Arasında İslam" adlı eserinde bir düşünür, Bosna Savaşı sürecinde efsanevi bir komutan ve siyasetçidir. Aliya düşünür yönetici tipinin en önemli örneklerinden biri

Gazali, İslam dünyasının en sorunlu döneminde yaşamıştır. Yaşadığı dönem, bir yandan Yunan felsefesinin entelektüel meydan okuyuşu, Batıni hermetik tasavvufun etkileri, İslam filozoflarının İslam inancıyla uyuşmayan düşünceleri vemezhep tartışmalarının ortaya çıktığı; diğer yandan siyasal anlamda kaos ortamının yaşandığı, Haçlı Seferleri'nin İslam birliğini tehdit ettiği bir zaman dilimidir. Gazali, bu dönemde İslam inancını koruma ve savunmaya dönük müthiş bir entelektüel çaba harcamıştır.

Eleştirel düşünce, bir toplumun dinamizmini sağlayan, entelektüel hayatı çölleşmekten koruyan, yeni yorumların ve çözüm yollarının ortaya çıktığı bir ortam yaratır. Eleştirel düşünce siyasette çoğulculuğu, ekonomide verimliliği, toplumsal yaşamda birlikte yaşama ortamını, entelektüel felsefi anlamda yeni yorumları, dini anlamda içtihat geleneğinin canlanmasına katkıda bulunur. Aliya İzzetbegoviç'in "Ben olsam, Müslüman Doğu'daki bütün mekteplere eleştirel düşünce dersleri koyardım. Batı'nın aksine Doğu bu

Seyyid Kutub, 20. yüzyılın en etkili alimlerinden biridir. Sadece yetiştiği Mısır kültür havzasını değil, İslam dünyasının diğer bütün havzalarını da etkilemiştir. Seyyid Kutub'a göre İslam, hayatın tüm alanlarını kuşatan ve düzenleyen ilahi bir düzendir. Kutub, İslam'ın sadece ibadetlerin toplamı olmadığını, hayatın bütün alanlarını kuşattığını savunur. Bu yüzden İslam'ı sadece ibadetler ile sınıflandırmaya çalışan anlayışlara karşı çıkar. Kutub'a göre; sömürgeci güçler, İslam'ı asıl özelliklerinden uzakl

Hasan el-Benna, Osmanlı imparatorluğunun yıkılma sürecine girdiği ve İslam dünyasının bastan aşağı sömürgeleştirildiği bir dönemde doğduğu, Mısır'da İslami mücadeleye başladı. Bu mücadelenin örgütsüz başarılı olamayacağını düşünen Hasan el-Benna, daha sonra tüm İslam ülkelerini gerek örgütlenme gerekse düşünce bakımından etkileyecek Müslüman Kardeşler teşkilatını kurdu. İslam'da iman ve bir hayat düzeni olarak savunulmasının mücadelesini veren el-Benna, mücadeleye başladığı dönemde Osmanlı imparatorluğu yı

Malcolm X, Amerika'da zencilerin uğradığı ayırımcılık ve dışlanmaya karşı, mücadele yürüten bir aktivist bir Müslüman olarak öne çıktı. Kuşku yok ki, Malcolm X, hem düşünsel, hem de eylem anlamında Amerika'daki İslami hareket sürecinin en önemli aktörlerinden biridir. Başlangıçta zenci merkezli ve kısmen milliyetçi bir anlayışı temel alırken, zaman içinde evrensel tevhidi bir anlayışa yönelmiştir. Bu değişimde yaptığı Mekke yolculuğunun büyük katkısı olmuştur. Yaptığı hac sırasında İslam'ın ırk ayırımı aşan

Ali Şeriati, 20 yüzyılda İslam coğrafyasının yetiştirdiği en önemli İslam aydınlarından biridir. O, Cemaleddin Afgani ve Muhammed Abduh'la başlayan İslami uyanışın mirasına sahip çıkan ve İslami uyanışa entelektüel ve devrimci bir dil kazandıran kişiydi. Bir taraftan geleneksel, donmuş hareketsiz din anlayışıyla, diğer yönden Batı modernizminin İslam dünyasındaki yansımasıyla mücadele ediyordu. Bu anlamda hem gelenekçiler hem de Batıcı aydınlar tarafından hedef seçilmiştir. Hayatı boyunca hem bu kesimlerle

Cabiri, İslam Dünyasının çöküş döneminde yaşamıştır. İslam ülkeleri bağımsızlık savaşları vermeye başlamışsa da ekonomik, askeri, bilim ve kültürel yönden Batı karşısında yenildiği bir dönemin aydınıdır. Bu durum, Cabiri'nin düşünceleri üzerinde derin bir etki bırakmıştır.Bunun üzerine Arap-İslam aklının yeniden yapılandırılması projesine girişir. Cabiri'nin amacı tarih boyunca Arap İslam kültürünün ürettiği düşünceleri incelemekten ziyade, bu düşünceleri üreten araçları (sosyal, kültürel ve siyasal) ortay

Gazali yaşadığı dönemin en önemli İslam düşünürü olduğu şüphe götürmeyen bir gerçektir. O bir yandan Sünni anlayışın oluşumunda, diğer yandan da Selçuklu Devletinin kurucu ideolojisinin belirlenmesinde birincil derecede rol oynamış alim bir kişiliktir. Gazali, aynı zamanda İslam ilimlerinde ve felsefede derinlikli bir donanımına sahiptir. Öyle ki, çeşitli konularda getirdiği bakış açısı, kendisinden sonraki İslam düşüncesini etkilemeye devam etmiştir. Bu anlamda Onu İslam düşüncesi açısından kurucu metinle

Aliya İzzetbegoviç hem zihinsel donanımı hem entelektüel duruşu hem de siyasi önderliği ile hiç kuşkusuz yirminci yüzyılın en önemli düşünce ve eylem adamlarından biridir. Bir taraftan din ve siyaset alanında önemli bir entelektüel birikime sahip olmak, diğer yandan bu birikimi pratik siyaset alanına dökmek gibi bir yapıya sahip olmak çok az entelektüele nasip olmuştur. Aliya, siyasal alanda hem Bosna'yı savaştan çıkararak uluslararası tanınan bir devlet haline getirecek bilge bir siyasetçi, hem de "Doğu

Deizm, bir dini anlayış olarak son günlerdeki tartışmalar sebebiyle gündeme geldi. Aslına bakılırsa Deizm, Batı dünyasında Rönesans ve Aydınlanma felsefesi ile ortaya çıkan bir arka plana sahip. Kuşkusuz, Batı modernleşmesini izleyen Batı dışı toplumlarda, deizm, bu projenin uygulanmasının felsefi alt yapısını oluşturmuştur. Deizm, soyut bir Tanrı'nın varlığını kabul etmesine karşın dini kabul etmez. Tanrı'nın varlığa ve insana müdahale etmediğini savunan Deizm, insana yeni bir toplumsal düzen kurma imkânı

İslam düşüncesi uzun tarihsel geçmişinde, belirli etkileri olan kriz dönemleri yaşamıştır. Yunan düşüncesinin İslam dünyasına girişi ve bu düşünceye karşı yapılan savunma, İslam dünyasının karşılaştığı ilk krize başarılı bir şekilde karşılık vermesiyle sonuçlandı. Bu meydan okumanın en büyük zihni kuşkusuz Gazali'dir. İslam düşüncesinin içine düştüğü diğer büyük krizler Haçlı Seferleri, Moğol saldırıları ve Modernizm döneminde oluşan krizlerdir. Kuşkusuz Modern dönemdeki saldırı, ekonomik, entelektüel ve as

Ali Şeriati, yirminci yüzyılın en önemli ve iz bırakan aydınlarından biridir. Onun üstünlüğü hem Batı düşünce birikimini, hem de Doğu/İslam düşünce geleneğini çok iyi bilmesinden kaynaklanmaktadır. Şeriati, bu birikiminden dolayı çok derin analizler yapmaktadır. Bilindiği gibi sadece Batı veya İslam düşüncesinden birine hâkim olan düşünür tipinin sağlıklı analizler ve karşılaştırmalar yapması mümkün değildir. Ali Şeriati, Şii bir aydın olmasına karşın Sünni dünyada çok yaygın bir karşılık bulmuştur. Çünkü