URFA VAKIFLARI
(1850-1900)
Dr. Bahattin TURGUT
19 yüzyılın ikinci yarısında Urfa Vakıflarını ele alan bu çalışmanın ana kaynağını Vakıflar Genel
Müdürlüğü arşivi ile Osmanlı arşivinde yer alan vakfiyeler ve belgeler oluşturmaktadır. Şanlı bir
tarihe sahip olan Urfa şehri, Hz. Ömer döneminde fethedilerek (640) İslâm coğrafyasına dâhil
edildikten itibaren vakıf kurumlarla tanışmıştır. Osmanlı döneminde Kanûnî Sultan Süleyman gibi
muhteşem bir padişahın, Rıdvan Ahmed Paşa ve Topal Yusuf Paşa gibi dirayetli valilerin ve
hayırsever insanların kurdukları vakıflar Urfa'nın dinî, ilmî, sosyal ve kültürel açıdan ilerlemesini
sağlamıştır. Vakıfların gelir kaynağı durumundaki akarların çokluğu ise nice insana istihdam alanı
sunarak şehrin ekonomik yönden gelişmesine de vesile olmuştur. Elinizdeki kitapta 19 yüzyılın
ikinci yarısında Urfa şehrinin fizikî, manevî ve ekonomik alanlarda kalkınmasında önemli payı olan
vakıfların sosyal hayatın tüm alanlarında mevcut olduğu ortaya konulmuştur. Ayrıca vakıfların
isimleri, tasarruf cihetleri, akarlarından elde edilen gelirler, gelirlerin nerelere ve nasıl harcandığı
gibi hususlar da tetkik edilmiştir.