Toplumlar ilerler de, geriler de. 12 Eylüldeki askerî darbe ve sivil baş eğişten sonraki 1980ler Türkiyesi birçok bakımdan gerilemiş bir toplumdur. Demokratik siyasetin kalmaması, hukuk devletinin sönmesi, insan haklarına saygısızlık, kültürün yoksullaşması, eğitimin tek tipleştirilmesi, değer yargılarının ve ahlakın yozlaşması, yaşamın her alanında kural tanımazlık ve anomi, laikliğin terk edilmesi, vb, vb.
O günden bu yana Türkiye demokrasi, hukuk devleti, insan hakları, gerçek laiklik, sosyal adalet konularında ciddi bir ilerleme göstermediği gibi daha da geri düştü. Derecesi artan şeyler, kanıksama, kayıtsızlık, bencillik ve temelsiz bir kendinden hoşnutluk duygusu oldu.
Yine de karamsar ve teslimiyetçi olmaya gerek yok. Unutulmasın ki bilinçli kitleler tarih yaparlar.