"Seydî Yahya, Şemsettin Sami nin ikinci tiyatro oyunudur. Matbuat-ı Ceyyide yayınlarının ikincisi olarak yayınlanan oyun, "beş fasıldan ibaret bir facia"dır. Oyunun ilk perdesi Raze kalesinde, son üç perdesi ise Kaştale şehrinde geçer. Olay hicrî 9. yüzyılın sonları ile 10. yüzyılın başlarında Endülüs te (İspanya) cereyan etmektedir.
Oyunun "İfade-i Meram" başlığını taşıyan ön sözünde Şemsettin Sami, atalarımızın tarihi çok sayıda milli trajediye konu olacak olaylarla dolu olduğu halde bizde trajedi denince akla sadece kadın erkek ilişkisini ve zoraki evliliklerin gelmesinden şikayet eder. Kendisi bu kurala uymayarak trajedisine milli bir hüviyet kazandırmaya gayret etmiş, bu arada trajedisinde "alakaca bir kusur" bırakmamak için Yusuf ve Emine nin aşkını da eni konu işlemiştir. Yazara göre Yusuf ve Emine nin musibet ve engellerle dolu aşkları, üzüntüleri ve nihayet birbirlerine kavuşmaları da esere trajik bir boyut kazandırmaktadır."