Osmanlı Medreseleri: Eğitim, Yönetim ve Finans
Yüksek dini ilimlerin öğretildiği mekanlar olarak mescitler/ camiler ve hanlar ile ilkokul
seviyesinde hizmet veren mektepler ve küttâblar dışında dini ilimlerden ayrı olarak tıp,
astronomi gibi ilimlerin uygulamalı olarak yapıldığı rasathaneler, hastaneler,
kütüphaneler ve beytü'l-hikme de İslam eğitim geleneği açısından önemli kurumlardır.
Ders mekânı, dersin yapıldığı yer anlamına gelen medreseler, mescid mescit-han
medrese şeklindeki bir gelişimin sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Hayırseverlerin
yardımlarıyla varlığını sürdüren söz konusu eğitim kurumları, vakıfların kurulması ve
böylece de varlıklarını yardım edenlerden bağımsız bir şekilde devam ettirmeleriyle
medrese sistemi mümkün hale gelmiştir.
Her ne kadar medreseler ortaya çıkmaya başladıktan sonra da Doğu İslam dünyasında
camiler, eğitim mekânı olma işlevini sürdürse de medreselerin varlığından söz
edilemeyen Batı İslam dünyasında, Endülüs'te dersler camilerde yapılmaya devam
etmiştir.
Elinizdeki metin, şimdiye kadar tam bir tarihinin bile yazılmadığı altı yüzyıllık Osmanlı
döneminin eğitim ihtiyacını karşılayan bir kurumun, Medreselerin Eğitim, Yönetim ve
Finans yapısını anlamaya çalışan tebliğlerden oluşmaktadır.