Ömer Fânî Efendi, XVII. yüzyılın başlarında yaşamış Osmanlı âlim ve sûfîlerindendir.
Farklı tarîkatlarla bağlantısı olmakla birlikte, onun manevî terbiyesinden geçtiği ve hilâfet aldığı kişi, Halvetiyye tarikatının Cemâliyye kolu şeyhlerinden Abdulmümin Efendidir. Şeyhinin vefatından sonra onun görev yaptığı Fatihteki Tercüman Yunus Tekkesinde post-nişîn olmuştur.
Ayasofya Câmiinde de vâizlik yapan Ömer Fânî Efendi, Kadızâdelilerle ve bazı Melâmî gruplarla fikrî mücâdelelere girmiş; tasavvuf başta olmak üzere, tefsîr ve hadîs gibi alanlarda eserler yazmıştır.
Osmanlı ordusuna moral sağlama ve manevî destek olma amacıyla, III. Mehmed ile Eğri seferine de katılmış olan Ömer Fânî Efendi, yetiştirdiği şakirdlerini ülkenin çeşitli yerlerine göndererek tarîkat hizmetinin geniş alanda temsilini sağlamıştır.
Bu çalışmada Ömer Fânî Efendinin hayatı, ilmî şahsiyeti hakkında bilgi verilmiş; temel üç eseri incelenerek, tasavvufî görüşleri tesbit edilmeye çalışılmıştır.