Bu yapıt, Ceyhun Atuf Kansu'nun bugüne değin kitaplaşmamış,
Cumhuriyetin kurucu düşüncesi ve Kemalizm üzerine
derinlemesine çalıştığı seçkin yazılarından oluşmaktadır.
"Kemalizmi Anlamak", Kemalizm adına son yıllarda ortaya
atılan, Cumhuriyetin devrimci özünün uzağına düşmüş düşünce
ve eylemlere karşı, yönünü bu toprağın gerçeklerinde bulan bir
pusuladır. "Kemalizm'in siyasal öğretisi ulusal bağımsızlık ve ulusal devrime dayanır. Ulusal devrimin toplumsal öğretisi ise Halkçılıktır.
Halkçılık öğretisi, ulusal kurtuluş savaşının toplumsal yapısından doğar. Cumhuriyet devrimi ise (ki, uluslaşma, çağdaşlaşma
süreci içinde bağımsız, lâik, halkçı bir devletin kurulmasıdır) kurumları ve temel doğrultusu ile ulusal kurtuluş savaşının halkçı
mayasına bağlı kalır.
Kemalizmin bağımsızlık birimi ulus, devrim birimi halktır."