"Genç tarihçi Mevlüt Kaya, doğduğu coğrafyanın sosyo-ekonomik, kültürel birikimini, aldığı tarih eğitimi ile bilimsel bir şekilde ortaya koyarak Türkiye'deki yerel tarin çalışmalarına önemli katkılar sağiaşmıştır. Eseri Çlepniler üzerine yapılan çalışmalara ışık tutar niteliktedir. Bu genç yaşında yaptığı çalışmalar, ileriki süreçte tarihçi dünyasının yerel tarih konusunda iyi çalışmalar yapacak bir akademisyenin aramıza katıldığını aöstermektedir. Başarılarının devamını diliyorum". Yrd. Doç. Dr. Türjcan BAS.YIGIT (Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü Öğretim Üyesi) "Doğu Anadolu Türklüğü'nün tarihsel kökenleri yanında, Karadeniz Bölgesi'nin Türklüğü de çok eskilere dayanmaktadır. Bu nedenle Karadeniz Bölgesi'nin Türkleşmesinde ve bölgeye Türk Külîürü'nün yerleşmesinde Çepni Türkleri çok önemli bir yere sahiptir. Bu noktada araştırmacı-yazar Mevlüt Kaya'nın hazırlamış olduğu bu çalışma, gerek Karadeniz Bölgesi Türklüğü'nün tarihsel kökenlerinin anlaşılmasında ve gerekse Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nden sonra Karadeniz Bölgesi'nde ae yaratılmak istenen "etnikbölücülük" çalışmalarının daha iyi anlaşılması açısından okunmaya değer bir çalışmadır..." Araştırmacı-Yazar Fuat UÇAR ("Dış Türkler", "Türk Dünyası" ve "Türkçülüğün Manifestosu" adlı eserlerin yazarı) "Mevlüt Kaya, Espiye'nin Çepni Köyü'nden. Bir başka deyişle; "Oğuz lli'nden, Uçok kolundan, Gökhan Ata soyundan, Çepni boyundan". Çabası kutsanmaya değer; bilimin ışığında tarih yazmaya çabalıyor. Işıldaklarını; bir yandan Atayurttan Anayurda göçümüze, köklerimize, bu toprağı yurt yapışımızın -halen süren- çalkantılı öyküsüne yoğunlaştırırken, öte yandan tarih bilimi açısından bilimsel değeri son sıralarda yer alan sözlü verileri, yöremiz tarihinin aydınlatılmasında olabildiğince değerlendirmeye çalışıyor. Sonuçta, söz uçacak yazı kalacaktır. Sözü, uçup gitmeden yazıya dökmek, kalıcı kılmak da tarihe bugünden tanıklık etmenin ve kanıt getirmenin bir başka yoludur Bilimin ve yaşamın her alanında Mevlüt Kayalara ihtiyacımız var. Yolun açiK olsun aenç adam!..." H. Kemal Baykal (Arastırmacı-Emekli Kaymakam) "Yöremizin Türkleşmesinde Çepni Türklerinin rolleri çok büyük olmuştur. Orta Asya coğrafyasından gelerek, yöremizin köklü bir kültüre sahip olmasını sağlayan Çepnilerin, Giresun-Espiye boyutunun ele alındığı bu çalışmada, Çepnilerin Orta Asya'dan günümüze tarihi, ve kültürel serüveni ele alınmıştır. Tarih çalışmalarında halk kültürü, söyleşiler ve derlemelerle işlediği konuyu bir bütünlük halinde ele alan Tarihçi-yazar Mevlüt Kaya, böylelikle mahalli tarih araştırmalarını "sözlü tarih" ile kaynaştırarak, kendine has yeni bir tarih araştırma ve yazma metodolojisi oluşturmuştur. Espiye yöresinin geçmişteki ve bugünkü yaşamını sosyo-kültürel bakımdan ele alan eser, bölgenin tarihi ve kültürünü merak edenler için önemli bir başvuru kaynağı niteliğindedir", Erol KARADERE