Hakkında daima çelişkili yorumlar yapılan, delilikle dahilik,
despotlukla hoşgörü, dinsizlikle sofuluk, avamilikle entelektüellik,
askerlikle salon adamlığa arasında hayranlıkla ve kahırla anlatılan
biriydi Petro. Güvenliği polis gücüyle sağlanan, çöpleri toplanan,
cadde üstündeki binaları restore edilen, bugünkü anlamıyla belediye
hizmetlerinin yapıldığı, yolların ve köprülerin sürekli onarıldığı,
ulaşımın kolaylaştırıldığı, kadınların ve her sınıftan insanların sosyal
hayata katıldığı bir şehir hayatı düşünmüştü, bunu yollarını açtı,
uyguladı. Modern Avrupayı izliyordu, oralarda yaşadı, bunu şehrin
kenarlarında, limanlarda, fabrikalarda bulunarak, çalışarak, bazen
kim olduğunu unutturarak ve kimliğini gizleyerek yapıyordu. Bu
bakımdan büyük bir hayalperestti, vazgeçmeyecek kadar hırslıydı;
selefleriyle kıyaslanmayacak ölçüde mütevaziydi. Bürokratik
devletle sınırlı kalmayan iyileştirmeler yaptı, şehre, sosyeteye,
salonlara farklı sınıflardan karşılaşmasını kolaylaştıracak aleniyetler
kazandırdı.
Büyük Petro, tuhaf, cezbeli, inatçı, romanesk, iddialı bir devlet
adamının biyografisi değil sadece. Bir doğu toplumunun Avrupayla
hesaplaşmasının, modernleşme seyrinin de hikayesi. Kısa, tok ve
güçlü bir dönem analizi...